Η τελική έκθεση της επιτροπής Hogue

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Την Τρίτη, 28 Ιανουαρίου 2025, η επιτροπή έρευνας για την εκλογική ξένη παρέμβαση, υπό την προεδρία της δικαστού Marie-Josée Hogue, δημοσίευσε την τελική της έκθεση, αποφαίνοντας ότι «δεν έχουν παρατηρηθεί ανησυχητικές συμπεριφορές καθώς δεν βρέθηκαν «προδότες» στο κοινοβούλιο που να συνωμοτούσαν με ξένες δυνάμεις κατά των καναδικών συμφερόντων. Η έκθεση έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, καθώς ο Καναδάς ετοιμάζεται για τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, συμπεριλαμβανομένων της κούρσας για την προεδρεία του Φιλελεύθερου Κόμματος αλλά και των πιθανών(!) ομοσπονδιακών εκλογών την άνοιξη.
Η ανάγκη για τη σύσταση της Επιτροπής προέκυψε τον Νοέμβριο του 2022, μετά από αποκαλύψεις της εφημερίδας The Globe and Mail η οποία κατηγόρησε την Κίνα για προσπάθειες επηρεασμού των ομοσπονδιακών εκλογών του 2019 και 2021. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, η Κίνα άσκησε πιέσεις σε εκλεγμένους αξιωματούχους και τις οικογένειές τους, επιχειρώντας να προωθήσει την εκλογή συγκεκριμένων υποψήφιων βουλευτών.
Ακολούθησε έντονη πολιτική αντιπαράθεση στην Οττάβα, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να ασκούν πιέσεις στον πρωθυπουργό Justin Trudeau να διατάξει δημόσια έρευνα. Αρχικά, ο Trudeau αρνήθηκε, επισημαίνοντας ότι οι απειλές ξένης παρέμβασης εξετάζονταν ήδη από εξειδικευμένες επιτροπές. Τελικά, υπό την αυξανόμενη πίεση της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση του Trudeau ανακοίνωσε τη σύσταση ανεξάρτητης ερευνητικής επιτροπής υπό τη δικαστή Marie-Josée Hogue.
Η πρώτη έκθεση της Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2024, επιβεβαίωσε ότι υπήρξε ξένη παρέμβαση σε περιορισμένο αριθμό εκλογικών περιφερειών, χωρίς ωστόσο να επηρεάσει το συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά, η έκθεση τόνισε ότι οι παρεμβάσεις αυτές υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς της χώρας.
Η τελική έκθεση, που δημοσιεύθηκε την Τρίτη, επιβεβαιώνει ότι η Κίνα αποτελεί τη «σοβαρότερη και πλέον εξελιγμένη απειλή για την καναδική δημοκρατία» αναδεικνύοντας επίσης και τη δράση άλλων χωρών (βλέπε Ινδίας, Πακιστάν, Ρωσίας και Ιράν). Το φαινόμενο, όμως, της «διασυνοριακής καταστολής» -η πρακτική ξένων κρατών να παρακολουθούν, να εκφοβίζουν και να παρενοχλούν μεταναστευτικές κοινότητες στον Καναδά- περιγράφετε ως «σοβαρή πληγή».
Ένα από τα πιο ανησυχητικά σημεία της έκθεσης αφορά τις αποκαλύψεις της Εθνικής Επιτροπής Ασφάλειας και Πληροφοριών του Καναδά (NSICOP), σύμφωνα με τις οποίες ορισμένοι Καναδοί βουλευτές «εν γνώσει τους» ή «εν μέρει εν γνώσει τους» βοήθησαν ξένες κυβερνήσεις να επηρεάσουν την καναδική εκλογική δημοκρατική διαδικασία. Η έκθεση Hogue, αν και δεν κατονομάζει συγκεκριμένα πρόσωπα, υπογραμμίζει και πάλι ότι οι κατηγορίες αυτές έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστημα.

Προτάσεις αντιμετώπισης του προβλήματος
Η επιτροπή Hogue παρέθεσε 51 προτάσεις για την ενίσχυση της προστασίας του Καναδά από ξένες παρεμβάσεις. Ανάμεσα στις κυριότερες προτάσεις γίνεται αναφορά για την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας στις εκλογές ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ψηφοφόροι σε εσωκομματικές εκλογές και προκριματικές διαδικασίες είναι Καναδοί πολίτες ή μόνιμοι κάτοικοι της χώρας, την υποχρεωτική κατάθεση οικονομικών στοιχείων από όλους τους υποψηφίους που συμμετέχουν σε εσωκομματικές εκλογές, αυστηρότεροι έλεγχοι στις δωρεές που γίνονται στα πολιτικά κόμματα και υποψηφίους, την υποχρεωτική χορήγηση διαβάθμισης ασφαλείας στους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων ώστε να μπορούν να ενημερώνονται για επικείμενες απειλές εθνικής ασφάλειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αρχηγός των συντηρητικών, Pierre Poilievre, έχει αρνηθεί να λάβει διαβάθμιση ασφαλείας, ισχυριζόμενος ότι κάτι τέτοιο θα περιόριζε την ικανότητά του να ασκήσει αντιπολίτευση. Μία απόφασή του που τον καθιστά ως ευθυνόφοβο από πολλούς.

Πολιτικές επιπτώσεις
Η δημοσίευση της έκθεσης θα λειτουργήσει σε ένα ποσοστό εις βάρος του κυβερνώντας μειοψηφικού κόμματος καθώς στις 9 Μαρτίου θα ολοκληρωθεί η διαδικασία εκλογής του νέου αρχηγού του Φιλελεύθερου κόμματος και του προσώπου που θα διαδεχθεί τον Justin Trudeau. Ωστόσο, τα αντιπολιτευτικά κόμματα έχουν καταστήσει σαφές ότι θα επιδιώξουν την πτώση της κυβέρνησης με πρόταση μομφής μόλις επιστρέψουν στο Κοινοβούλιο στα τέλη Μαρτίου. Ένα γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ομοσπονδιακές εκλογές την άνοιξη του 2025 -μάλλον τον Απρίλιο σύμφωνα με συζητήσεις που γίνονται στους διαδρόμους του κοινοβουλίου- εάν υπερψηφιστεί ή υπερψηφιστούν οι προτάσεις μομφής.

‍