ΟΜΑΔΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ 215 ΠΑΙΔΙΩΝ (ΕΠΙΛΟΓΟΣ)

γράφει ο Πλάτων Ρούτης - proutis0107@rogers.com

Η μακάβρια ανακάλυψη των οστών σε ομαδικό τάφο από τα 215 παιδιά αυτόχθονων στην Βρετανική Κολομβία εξακολουθεί να απασχολεί τον κόσμο και τις πολιτικές ηγεσίες των επαρχιών αλλά και της κεντρικής κυβέρνησης του Καναδά. Ο πάπας επικεφαλής της καθολικής εκκλησίας από το Βατικανό εξακολουθεί να διατηρεί μία ένοχη σιωπή μη ζητώντας έστω και συγνώμη από τους αυτόχθονες του Καναδά παρότι του ζητήθηκε από τον πρωθυπουργό Τρουντό, τους ηγέτες από τα Πρώτα Έθνη και γενικά από όλο τον κόσμο. 

Το ρατσιστικό μίσος ενάντια στους αυτόχθονους δεν βρίσκεται πουθενά αλλού στην ιστορία. Οι καθολικοί ιερείς άρπαζαν τα παιδιά τι περισσότερες φορές με την βία από τους γονείς τους και τα έφερναν στα καθολικά σχολεία κατοικίες. Η προσπάθεια της εκκλησίας αλλά και η  πολιτική των κυβερνήσεων ήταν να τους εξαναγκάσουν να βγάλουν από μέσα τους ότι το Ινδιάνικο είχαν από την οικογένεια, την φυλή τους και τα πιστεύω τους και να ασπαστούν μία ξένη προς αυτούς θρησκεία και πολιτισμό. Ήθελαν τελικά να αφανίσουν όλο το γένος των Αυτόχθονων. Αυτές οι ενέργειες όμως δεν είναι καθόλου τυχαίες υπήρχε από πίσω τους το κίνητρο του κέρδους από τους λευκούς άποικους αλλά και την εκκλησία. Σκοπός τους ήταν να τους αφανίσουν ή τουλάχιστον να τους παραμερίσουν και να τους μαντρώσουν μέσα σε ειδικά στρατόπεδα αφού δεν μπόρεσαν να τους χειραγωγήσουν.  

Άρχισαν οι έρευνες και σε άλλα σχολεία κατοικίες των αυτόχθονων παιδιών για την ανεύρεση πιθανόν και άλλων ομαδικών τάφων. Η κυβέρνηση του Οντάριο δήλωσε ότι θα διαθέσει 10 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα και την ανακάλυψη πιθανόν παρόμοιων περιστατικών ομαδικών τάφων σε σχολεία κατοικίες αυτόχθονων παιδιών. 

Η ακριβής ημερομηνία άφιξης των αυτοχθόνων λαών στον Καναδά είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι τμήματα του ανατολικού Καναδά κατοικήθηκαν ήδη για σχεδόν 12.000 χρόνια, ενώ άλλα μέρη της Βόρειας Αμερικής όπως το Yukon, κατοικήθηκαν πάνω από 30.000 χρόνια πριν.

Αιώνες πριν οι Ευρωπαίοι εγκατασταθούν στη Βόρεια Αμερική, εξερευνητές που ήρθαν εδώ βρήκαν ακμάζουσες κοινωνίες των Πρώτων Εθνών και των Ινουίτ με τις δικές τους πεποιθήσεις, τον τρόπο ζωής και την πλούσια ιστορία. Όταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι εξερευνητές ήρθαν στον Καναδά βρήκαν όλες τις περιοχές που κατείχαν οι αυτόχθονες λαοί που τους αποκαλούσαν "Ινδιάνους", επειδή νόμιζαν ότι είχαν φτάσει στις Ανατολικές Ινδίες. 

Η άφιξη ευρωπαίων εμπόρων, ιεραποστόλων, στρατιωτών και αποίκων άλλαξε για πάντα τον τρόπο ζωής του ντόπιου πληθυσμού. Οι Αβορίγινες (aborigines) και οι Ευρωπαίοι σχημάτισαν ισχυρούς οικονομικούς, δεσμούς κατά τα πρώτα 200 χρόνια συνύπαρξης που έθεσαν τα θεμέλια του Καναδά. Οι εχθροπραξίες με τους Αβορίγινες  πληθυσμούς του Καναδά άρχισαν από τότε που οι πρώτοι άποικοι έφτασαν σε αυτό τον τόπο με τα πλοία των θαλασσοπόρων. Ο πρώτος λευκός που πάτησε το πόδι του στον Καναδά ήταν ο Ιταλός εξερευνητής John Cabot. 

Περίπου 300.000 Αβορίγινες ζούσαν σε διαφορετικές περιοχές αυτής της τεράστιας περιοχής εκείνη την εποχή. Οι πρώτοι κάτοικοι ζουν στον Ανατολικό Καναδά για 10.000 έως 11.000 χρόνια. Οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι έφτασαν σε αυτή την ήπειρο από την Ασία, ταξιδεύοντας πάνω από το Στενό του Μπέρινγκ.

Οι περισσότεροι από τους πρώτους Καναδούς κατοίκους ήταν φιλήσυχοι κυνηγοί και γεωργοί που ήταν συνεχώς σε κίνηση αναζητώντας πιο πράσινα βοσκοτόπια, κάθε φορά που εξαντλούνταν οι πόροι στους οποίο βασίζονταν. Ο ντόπιος πληθυσμός ζούσε από τη γη, κάποιοι κυνηγώντας και άλλοι στην γεωργία και στις καλλιέργειες. Οι Huron-Wendat της περιοχής των Μεγάλων Λιμνών, όπως και οι Iroquois, ήταν αγρότες και κυνηγοί. Οι Κρι και Ντεν των Βορειοδυτικών ήταν κυνηγοί. Οι Σιού ήταν νομαδικοί, ακολουθώντας το κοπάδι βίσωνα (βουβάλι). Οι Ινουίτ ζούσαν από την άγρια φύση της Αρκτικής. Οι ντόπιοι της Δυτικής Ακτής διατηρούσαν τα ψάρια στεγνώνοντας και καπνίζοντας τα. 

Η Βόρεια Αμερική κατοικήθηκε όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν για πρώτη φορά επίσημα τον 16ο αιώνα.  Οι εξερευνητές από την Ευρώπη συνέχισαν τις εξερευνήσεις τους που κορυφώθηκαν τελικά με τον αποικισμό, καθώς τα συμφέροντά τους στην περιοχή αυξήθηκαν. Αυτό συνέβαινε ήδη από τον 10ο αιώνα που η ήπειρος είχε ήδη κατοικηθεί. 

Οι θαλασσοπόροι εξερευνητές έφτασαν στον Καναδά με την χρηματοδότηση βασιλέων της Ευρώπης και για τα συμφέροντά τους. Με συστατικές επιστολές και χρηματοδότηση από το βασιλιά Henry VII της Αγγλίας, ο Ιταλός θαλασσοπόρος Giovanni Caboto (John Cabot) in 1497 .   έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος γνωστός που πάτησε το πόδι του στον Καναδά μετά από την εποχή των Βίκινγκ. Τα αρχεία δείχνουν ότι στις 24 Ιουνίου 1497 είδε γη σε μια βόρεια τοποθεσία που πιστεύεται ότι βρίσκεται κάπου στις επαρχίες του Ατλαντικού. 

Μεταξύ 1534 και 1542, ο Ζακ Καρτιέ έκανε τρία ταξίδια πέρα από τον Ατλαντικό, διεκδικώντας τη γη για τον βασιλιά Φραγκίσκο Α ́ της Γαλλίας. Ο Καρτιέ άκουσε δύο συλληφθέντες οδηγούς να μιλούν την ιροκουανική λέξη κανάτα, που σημαίνει "χωριό". Μέχρι τη δεκαετία του 1550, το όνομα του Καναδά άρχισε να εμφανίζεται στους χάρτες. Οι Γάλλοι και οι Αβορίγινες συνεργάστηκαν στην τεράστια οικονομία του εμπορίου γούνας, καθοδηγούμενοι από τη ζήτηση για κάστορες στην Ευρώπη. Εξαιρετικοί ηγέτες όπως ο Jean Talon, ο Επίσκοπος Laval και ο Κόμης Frontenac έχτισαν μια Γαλλική Αυτοκρατορία στη Βόρεια Αμερική που έφτασε από τον κόλπο Hudson στον Κόλπο του Μεξικού.

Η άφιξη ευρωπαίων εμπόρων, ιεραποστόλων, στρατιωτών και αποίκων άλλαξε για πάντα τον τρόπο ζωής του ντόπιου πληθυσμού. Ένας μεγάλος αριθμός Αβορίγινων (aboriginals) πέθαναν από ευρωπαϊκές ασθένειες στις οποίες δεν είχαν ανοσία. Ωστόσο, οι Αβορίγινες και οι Ευρωπαίοι σχημάτισαν ισχυρούς οικονομικούς, δεσμούς κατά τα πρώτα 200 χρόνια συνύπαρξης που έθεσαν τα θεμέλια του Καναδά. Οι εχθροπραξίες με τους Αβορίγινες  πληθυσμούς του Καναδά άρχισαν από τότε που οι πρώτοι άποικοι έφτασαν σε αυτό τον τόπο αναζητώντας ευκαιρίες για πλουτισμό από τον πλούσιο τότε και ανεκμετάλλευτο Καναδά. Οι καπιταλιστικές σχέσεις στον Καναδά χρονολογούνται από τις πρώτες ημέρες του ευρωπαϊκού εποικισμού και της υποδούλωσης των αυτοχθόνων λαών. Οι αποικιακές δομές επιβλήθηκαν βίαια με βάση τον πρώιμο εμπορικό καπιταλισμό, με βάση το εμπόριο – κυρίως ψάρια, γούνα και ξυλεία – μεταξύ των αποικιών και της Γαλλίας και της Βρετανίας. Με την είσοδο της εταιρείας Hudson’s Bay αρχικά με το εμπόριο της γούνας αλλά και εργαλεία που τα είχαν ανάγκη οι άποικοι μπήκαν στη ζωή των ανθρώπων οι καπιταλιστικές σχέσεις της οικονομίας. 

Ήταν αυτές οι οικονομικές σχέσεις και ο ανταγωνισμός των αποίκων με τους Αβορίγινες πληθυσμούς που δημιούργησαν το μίσος ενάντια στους ντόπιους πληθυσμούς του Καναδά. Οι εχθροπραξίες ήταν κυρίως από την απληστία των εμπόρων και στρατιωτικών για να κλέψουν και να μαζέψουν την περισσότερη λεία για να την μεταφέρουν έξω από τον Καναδά για τον πλουτισμό τους. 

Η υπευθυνότητα του κράτους 

Ο Καναδάς βιώνει μία κρίση ηθικής και μία διαμάχη σχετικά με την κληρονομιά του πρώτου πρωθυπουργού του, Τζον Α. Μακντόναλντ. Αν και αναμφίβολα έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου Καναδά, έθεσε επίσης προσωπικά σε εφαρμογή όλα τα πιο επιζήμια στοιχεία της καναδικής αυτόχθονας πολιτικής. Εδώ, εν συντομία, είναι μια καταγραφή των λόγων που είπε ο Μακντόναλντ για τα Πρώτα Έθνη του Καναδά. «Έχω λόγους να πιστεύω ότι οι στρατιώτες στο σύνολό τους... κάνουν ό,τι μπορούν, αρνούμενοι το φαγητό μέχρι οι Ινδιάνοι να φτάσουν στα πρόθυρα της πείνας, για να μειώσουν τα έξοδα», δήλωσε ο Μακντόναλντ στη Βουλή των Κοινοτήτων το 1882.

Είναι ένα από τα πιο καταδικαστικά αποσπάσματα που αποδίδονται ποτέ στον Μακντόναλντ. Και όμως, στα πρακτικά του κοινοβουλίου ακολουθείται αμέσως από ένα ακόμη πιο καταδικαστικό σχόλιο, καθώς τα έδρανα της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης κατηγορούν τον Μακντόναλντ ότι δεν λιμοκτονεί αρκετά τους Ινδιάνους. «Αναμφίβολα, οι Ινδοί θα υποστούν μεγάλο βαθμό πείνας προτού εργαστούν για εμάς, και εφόσον είναι βέβαιοι ότι η κυβέρνηση θα έρθει να τους βοηθήσει, δεν θα κάνουν πολλά για τον εαυτό τους», δήλωσε ο Ντέιβιντ Μιλς, ο οποίος είχε διατελέσει υπουργός Εσωτερικών υπό τη φιλελεύθερη κυβέρνηση του Αλεξάντερ Μακένζι. Αυτή ήταν σαφώς μια κυβέρνηση που δεν είχε χρόνο για τα δικαιώματα και τον πολιτισμό αυτού που θα αποκαλούσαν "άγρια" έθνη. Ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο, κατά τη διάρκεια της καριέρας του ο Macdonald θα ακολουθούσε μια εγχώρια πολιτική τόσο δρακόντεια που ακόμη και οι σύγχρονοι του θα έρχονταν να τον κατηγορήσουν ότι ξεπέρασε το χλωμό.

"Ο Μακντόναλντ ουσιαστικά είχε τους αυτόχθονες πληθυσμούς κλειδωμένους τόσο σφιχτά που έγιναν άσχετοι μετά το 1885", δήλωσε ο James Daschuk, συγγραφέας του μπεστ σέλερ Clearing the Plains, από το οποίο αποκτήθηκαν πολλές από τις κύριες πηγές που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο. Όταν ο Μακντόναλντ ανέλαβε τα καθήκοντά του για δεύτερη και τελευταία φορά το 1878, οι πεδιάδες ήταν στα χέρια μιας από τις χειρότερες ανθρώπινες καταστροφές στην καναδική ιστορία. Η ξαφνική εξαφάνιση του βίσωνα, είχε στερήσει από τα Πρώτα Έθνη του Plains την κύρια πηγή τροφής, ένδυσης και καταφυγίου τους. Ξαφνικά, σε όλα τα λιβάδια υπήρχαν σκηνές που θύμιζαν την ιρλανδική πείνα πατάτας μόλις 30 χρόνια πριν. «Είδα τα παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα... Αν και ήταν τριάντα έως σαράντα βαθμούς κάτω από το μηδέν, τα σώματά τους ήταν ελάχιστα καλυμμένα με σχισμένα κουρέλια», ανέφερε ο καθολικός ιεραπόστολος Πάτερ Λούις Κότσιν το χειμώνα του 1883.

Σήμερα, οι προγραμματισμένοι εορτασμοί για την «Ημέρα του Καναδά έχουν προκαλέσει κάποια διαμάχη στο εσωτερικό, ιδιαίτερα μεταξύ των «Πρώτων Εθνών» που υπογραμμίζουν την ιστορία της κακομεταχείρισης των αυτοχθόνων από τον Καναδά. 

Τι έκανε ο Καναδάς στους ντόπιους; Λίγο μετά την ανεξαρτησία του, ο Καναδάς διεκδίκησε τον έλεγχο των αυτοχθόνων λαών και εδαφών. Ο ινδικός νόμος (1876), ο οποίος εξακολουθεί να υποστηρίζεται ακόμα και σήμερα με τροποποιήσεις στο καναδικό δίκαιο, επιβλήθηκε στους λαούς των Πρώτων Εθνών χωρίς τη διαβούλευση τους. Ήταν, και εξακολουθεί να είναι, μια νομική αντίδραση στις υποχρεώσεις του Καναδά για τη συνθήκη. Τι απέγιναν οι ντόπιοι στον Καναδά; Στον Καναδά, οι πρώτοι κάτοικοι του  Ινδιάνοι, δεν ήταν νόμιμα Καναδοί, ούτε μπορούσαν να ψηφίσουν στις εθνικές εκλογές μέχρι το 1960. Πάνω από 100.000 αυτόχθονα άτομα από τότε έχουν υποβάλει αίτηση για να ανακτήσουν την υπηκοότητα για αυτούς και για τα παιδιά τους. Δηλαδή δεν αναγνωρίζουν στους πρώτους Καναδούς το δικαίωμα να λέγονται Καναδοί. 

Η οργάνωση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών του Καναδά Idle No More («Τέλος στην αδράνεια»), απηύθυνε έκκληση σήμερα για μια εθνική μέρα δράσης, καλώντας τους υποστηρικτές της να πραγματοποιήσουν συγκεντρώσεις και να δραστηριοποιηθούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ως κοινωνία, πρέπει να αναγνωρίσουμε τα λάθη του παρελθόντος και να ζητήσουμε συγνώμη, αλλά και να χαράξουμε μια πορεία για τα επόμενα 150 χρόνια».

Μήπως ο Καναδάς έκλεψε γη; Για να είμαστε πιο ακριβείς: Σχεδόν όλη η Βρετανική Κολομβία και ένα μεγάλο εύρος του ανατολικού Οντάριο και του Κεμπέκ, που περιλαμβάνει την Οτάβα, βρίσκονται σε εδάφη που δεν υπογράφηκαν ποτέ από τους αυτόχθονες πληθυσμούς που τους κατοικούσαν πριν εγκατασταθούν οι Ευρωπαίοι στη Βόρεια Αμερική. Με άλλα λόγια, αυτή η γη κλάπηκε από τους χλομούς.