Κίμωλος

Η αθόρυβη των Κυκλάδων

«Θέλω ανοιχτά παράθυρα να µε χτυπάει αέρας, να ’χω τον νου µου αδειανό, να ’χω και πρίµο τον καιρό», σκέφτοµαι τους στίχους του Μάλαµα, καθώς το καράβι σκίζει τα ήρεµα νερά του αγαπηµένου Αιγαίου και πιάνει ένα ένα τα λιµάνια: Κύθνος, Σέριφος, Σίφνος, Μήλος, Κίµωλος. Αίσθηση ελευθερίας. Εδώ συνειδητοποιείς πιο πολύ από οπουδήποτε αλλού γιατί η σηµαία της Ελλάδας είναι γαλανόλευκη. Λευκά τα νησιά, µε ελάχιστη βλάστηση και µε τα ακόµα πιο λευκά χωριά τους, ξεπροβάλλουν µέσα από την παλέτα του µπλε, θάλασσας και ουρανού.

Κυκλάδες. Εδώ χτυπάει η καρδιά της χώρας. Γιατί η Ελλάδα πάνω απ’ όλα είναι θάλασσα. Όποιος ξένος θέλει να την επισκεφθεί το πρώτο πράγµα που σκέφτεται είναι τα νησιά της. Τα άσπρα σπιτάκια και τις κατάξανθες παραλίες µε τα γαλανά νερά. Τα ψαροκάικα µε γλάρους και δελφίνια στο κατόπι τους. Τον Ελύτη σαν άλλο Οδυσσέα να περιπλανιέται µε ποίηση στις µαγικές εικόνες της… Μα υπάρχουν Κυκλάδες και Κυκλάδες. Εδώ είµαστε στη δυτική, την ήρεµη γραµµή. Παλιά την έλεγαν και άγονη. ∆εν µαζεύουν τόσο τουρισµό αυτά τα νησιά κι έτσι µπορείς να χαρείς την αυθεντικότητά τους. Είναι κι ο καιρός του φθινοπώρου, οι θάλασσες ήσυχες, ο πολύς ο κόσµος φευγάτος. Έχω πάει σε όλα τα νησιά της γραµµής και το γνωρίζω. Μόνο ένα δεν έχω επισκεφθεί. Το τελευταίο και το πιο αθόρυβο. Αυτό που µε καλεί χρόνια και χρόνια. Και τώρα, ήρθε η ώρα. Το πλοίο περνά και τη Μήλο και να σου η Κίµωλος να µε καλωσορίζει µε το πανέµορφο Xωριό της χτισµένο αµφιθεατρικά πάνω από το λιµάνι.

Ψάθη, το λιµάνι

Η πρώτη εικόνα, καθώς κατεβαίνω µε το ποδήλατο από το καράβι, είναι τραπεζάκια πάνω στο κύµα και κόσµος να τρώει τα ψαράκια του και να απολαµβάνει το ουζάκι του. ∆εν είναι τυχαίο ότι η ταβέρνα λέγεται «Το Κύµα». Αµµουδερή παραλία και στο λιµάνι, σκέφτοµαι. Το νησί θα είναι γεµάτο παραλίες. Και πράγµατι. Οι επιλογές είναι πολλές. Άνετα βρίσκεις φανταστική παραλία να είσαι τελείως µόνος σου! Σου τραβάνε την προσοχή και τα πετρώµατα. Η Κίµωλος είναι γειτονάκι της Μήλου, του απαράµιλλου γεωλογικού παράδεισου. Αµέσως υποπτεύεσαι ότι κι εδώ θα δεις πράµατα και θάµατα. Στο καφέ, δίπλα εκεί που δένει το πλοίο, ο βράχος ορθώνεται προς τα πάνω θυµίζοντας Μετέωρα µε υπέροχους σχηµατισµούς, ενώ το σκηνικό συµπληρώνεται κι από ένα άνοιγµα σαν σπηλιά. Λίγο πιο κάτω µέσα στο λιµάνι θα δεις και τις πρώτες πολύχρωµες πόρτες πάνω στα βράχια που σε κάνουν ν’ αναρωτιέσαι γιατί υπάρχουν! Αργότερα, µια επίσκεψη στη Γούπα και θα σου απαντήσει διεξοδικά σε αυτή την απορία. Στην Ψάθη µπορείς να βρεις να νοικιάσεις µηχανάκι, αλλά υπάρχουν και τράπεζες και γενικά όλα τα απαραίτητα. Είναι όµως µια πρώτη γεύση, ένα προεόρτιο για την ανακάλυψη του µαγευτικού νησιού.

Οι νότιες παραλίες

Η νότια πλευρά της Κιµώλου γίνεται όλη σχεδόν µία παραλία, καθώς η µία διαδέχεται την άλλη… Όλες έχουν αρµυρίκια, προσφέροντας άφθονη σκιά όπου και να καθίσεις. Άπειρες και οι επιλογές για τους οπαδούς του ελεύθερου κάµπινγκ. Στήνω κι εγώ τη σκηνή µου στην πρώτη παραλία, την Αλυκή. Απέναντι, σειρά από µικρά νησάκια αλλά και η γη της Μήλου. Αν ξυπνήσεις από τα χαράµατα, θα απολαύσεις κατακόκκινη την ανατολή, ενώ το βράδυ η ξαστεριά σε ταξιδεύει σε κόσµους µακρινούς... Συνεχίζοντας τον παραλιακό χωµατόδροµο, συναντάς στη σειρά την Μπονάτσα, το Καλαµίτσι, για να φτάσεις τέλος στο εκκλησάκι του Αϊ-Γιώργη. Εκεί αφήνω κι εγώ το ποδήλατο και συνεχίζω µε τα πόδια. Από κάτω η παραλία Αµόνι, η οποία κοιτά δυτικά και προσφέρει υπέροχο ηλιοβασίλεµα. Η παραλία σ’ αυτό το σηµείο σχηµατίζει µια καµπύλη από άµµο κι απέναντι, σε απόσταση αναπνοής, βλέπεις τη Μήλο. Σου δίνεται η εντύπωση ότι εύκολα πας και κολυµπώντας, τόσο κοντά είναι. Προχωρώντας λίγο στην παραλία µε τα επιβλητικά πορτοκαλοκόκκινα βράχια, µια έκπληξη σε περιµένει. Στα µαλακά πετρώµατα βλέπεις λαξεµένες ανθρώπινες µορφές άγνωστου καλλιτέχνη. Κολυµπάς στην ακρογιαλιά-µουσείο και τα γλυπτά σε συντροφεύουν µε την παρουσία τους!

∆υτικά

Συνεχίζοντας τον δρόµο προς τη ∆ύση, θα συναντήσεις τη Φυκιάδα, αλλά και τον οικισµό ∆έκα. Παλιότερα οι παραλίες, επειδή διαδέχονταν η µία την άλλη, χαρακτηρίζονταν από έναν αριθµό για να τις ξεχωρίζουν: η 1, η 2, η 3 κ.λπ. Κάπως έτσι πήρε και το όνοµά του ο οικισµός που βρίσκεται πάνω από τη δέκατη παραλία. ∆ίπλα στην παραλία του ∆έκα είναι τα Ελληνικά και τα Μαυροσπήλια. Εξαιρετικές επιλογές για να απολαύσεις τη δύση, όπου ο ήλιος τα βάφει όλα κατακόκκινα, µε το νησάκι τον Άγιο Ανδρέα να στολίζει το υπέροχο κάδρο. Στα Μαυροσπήλια, στην καρδιά του κόλπου, αναδύεται µια συστάδα βράχων, τα Ασπράγκρεµνα, που κοσµούν µε µοναδικό τρόπο την ήδη τόσο όµορφη ακτή.

Στον βυθό, ανάµεσα στις παραλίες και το νησάκι του Άγιου Ανδρέα, βρίσκεται βυθισµένος ο αρχαίος οικισµός της Κιµώλου, µετατρέποντας την καταδυτική εµπειρία σε αρχαιολογική περιήγηση! ∆είγµα ότι το νησί κατοικείται από πολύ παλιά.

Για να συνεχίσεις βορειότερα και να δεις και τις υπόλοιπες δυτικές αλλά και τις βόρειες παραλίες του νησιού, πρέπει να κάνεις τον γύρο νου νησιού µε βάρκα. Οδική πρόσβαση µε χωµατόδροµο αµφιβόλου ποιότητας έχουν µόνο οι παραλίες Αγιόκληµα και Μοναστήρια.

Ο γύρος του νησιού αξίζει επίσης γιατί συναντάς σπηλιές όπως αυτή στον κάβο της Γερακιάς, θερµά ιαµατικά νερά στο Αγιόκληµα και ιδιαίτερους γεωλογικούς σχηµατισµούς, όπως του Γερονικόλα τ’ Αψηλά.

Ενδιαφέρον έχει επίσης ο γύρος της Πολυαίγου, που βρίσκεται απέναντι από την Κίµωλο και είναι το µεγαλύτερο ακατοίκητο νησί στο Αιγαίο. Για την ακρίβεια, το κατοικεί µόνο ένας βοσκός µε τη γυναίκα του. Βάρκες που κάνουν το δροµολόγιο µπορεί να βρει κανείς στην Ψάθη τους καλοκαιρινούς µήνες.

Χωριό

Αφού χόρτασες θάλασσα, κάποια στιγµή πρέπει να χορτάσεις και την πείνα σου! Εκτός από τις ταβέρνες στην Αλυκή, στην Μπονάτσα και στην Ψάθη, όλα τα υπόλοιπα εστιατόρια βρίσκονται στο Χωριό. Είναι και το µοναδικό του νησιού, γι’ αυτό το λένε Χωριό και όχι Χώρα. Ένας δαιδαλώδης καθαρόαιµος κυκλαδίτικος οικισµός, που σε πλανεύει όταν χάνεσαι µέσα στα ονειρικά σοκάκια του. Είναι πολύς ο καιρός που είχα να τριγυρίσω σ’ ένα κυκλαδίτικο χωριό και είχα ξεχάσει αυτή τη µοναδική αίσθηση γαλήνης και οµορφιάς που σε κάνει να αισθάνεσαι σαν να είσαι στο σπίτι σου… Οι άνθρωποι, φιλικοί και ευγενικοί, θα σε υποδεχτούν µε µεγάλη χαρά.

Περπατώντας ανάµεσα στα πάλλευκα σπίτια µε τα πολύχρωµα παντζούρια, δεν έχεις θέα στη θάλασσα σχεδόν από κανένα σηµείο του χωριού. Θα φτάσεις µέχρι το κάστρο αλλά δεν θα αισθανθείς ακριβώς ότι βρίσκεσαι στο ψηλότερο σηµείο του οικισµού. Το εντυπωσιακό είναι ότι τα τείχη του κάστρου αποτελούνται από κατοικήσιµα σπιτάκια. Η ταβέρνα Πανόραµα σε αποζηµιώνει για τη θέα που έχανες στα στενά δροµάκια. Είναι πραγµατικά απίθανη! Αξίζει να καθίσεις εδώ και να την απολαύσεις µε το καφεδάκι σου ή την µπιρίτσα σου µε µεζεδάκι ή φαγητό.

Πολύ κοντά και η αγορά µε τα µπαράκια και την ταβέρνα της. Ένα είδος κέντρου του χωριού για την όποια βραδινή ζωή µπορεί να έχει το µικρό αυτό νησάκι, που όλοι θα το προτιµήσουν για το ακριβώς αντίθετο: Τις ήσυχες διακοπές που µπορεί να σου προσφέρει. Όπως βλέπεις το Χωριό από µακριά, ξεχωρίζει η εκκλησία της Παναγιάς της Οδηγήτριας, που είναι και η µεγαλύτερη του νησιού, η οποία επίσης βρίσκεται πολύ κοντά στο κάστρο. Λίγο πιο κάτω, όµως, σε κερδίζει το πανέµορφο πέτρινο εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Χρυσοστόµου. Το Χωριό αλλά και όλο το νησί είναι γεµάτο γραφικά ξωκλήσια, όπως όλα τα κυκλαδονήσια.Στην πλατεία µε την παιδική χαρά, που κάθισα για να ξαποστάσω σε µία από τις πολυάριθµες βόλτες µου στο Χωριό, συνάντησα την κυρία Άννα, που έµενε σε ένα σπίτι-αξιοθέατο, συχνά θέµα φωτογράφισης από περαστικούς. Αµέσως να µε κεράσει πίτα λαδένια, που είναι από τα παραδοσιακά εδέσµατα του νησιού. Άλλες κιµωλιάτικες πίτες είναι η τυρένια, η κολοκυθένια κ.λπ., όλες πεντανόστιµες! Στην Καλή Καρδιά, µια ιστορική ταβέρνα στο νησί, θα γευτείς ελληνική παραδοσιακή κουζίνα, αλλά και στο Μελτέµι, που είναι στα όρια του χωριού, ένα όµορφο εστιατόριο µε θέα. Λίγο πιο κάτω, στο Stavento, µπορείς να φας εξαιρετικό παγωτό.

Όταν ταξιδέψεις στην Κίµωλο, δεν χρειάζεται να φορτώσεις τον σάκο σου µε βιβλία. Υπάρχει δανειστική βιβλιοθήκη, την οποία έχει φτιάξει η εθελοντική οµάδα του νησιού που αυτοαποκαλούνται «Κιµωλίστες». Περπατώντας µέσα στα σοκάκια, τα βλέπεις ξαφνικά να κρέµονται από αποξηραµένα κλαδιά… Βιβλία που φυσικά µπορείς να πάρεις και να επιστρέψεις όποτε θέλεις, χωρίς να χρειαστεί να δώσεις λογαριασµό σε κανέναν!

Οι Κιµωλίστες έχουν και άλλες δράσεις: ∆ωρεάν ανοικτός κινηµατογράφος σε διάφορα σηµεία, όπως σε πλατείες του Χωριού ή στο κάστρο, διάνοιξη µονοπατιών και πεζοπορίες είναι κάποιες που αναφέρουµε ενδεικτικά. Φαίνεται ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν µεγάλη ανάγκη για δηµιουργία. Είναι ιδιαίτερα έντονο στα µικρά και όµορφα επαρχιακά µέρη, όπως η Κίµωλος, που σε εµπνέουν µε την οµορφιά τους, αλλά και σου προσφέρουν άφθονο ελεύθερο χρόνο.Το Χωριό διαθέτει και δυο πολύ όµορφα µουσεία, το Λαογραφικό και το Αρχαιολογικό, ενώ αξίζει µια βόλτα και στους παλιούς ανεµόµυλούς του.

Γούπα - Καρρά: Τα λιµανάκια µε τα «σύρµατα»

Κάτω από το γραφικότατο Χωριό βρίσκεται το ακόµη πιο γραφικό λιµανάκι Γούπα.

Πάνω από τα περίτεχνα βράχια βρίσκονται χτισµένα, το ένα πάνω στο άλλο, τα κουκλίστικα κυκλαδίτικα σπιτάκια. Εδώ θα απαντήσεις τα περισσότερα «σύρµατα» ή «µαγαζιά», όπως αλλιώς µου είπαν ότι τα αποκαλούν. Τις πολύχρωµες πόρτες πάνω στα βράχια, όπως αυτές στην Ψάθη, που κεντρίζουν τη φαντασία σου κι αναρωτιέσαι τι κρύβεται πίσω από αυτές. Είναι υπόσκαφες κάµαρες φτιαγµένες για τις ψαρόβαρκες, δουλεµένες µε τον κασµά. ∆ηµιουργήθηκαν προφανώς γιατί τα πετρώµατα είναι αρκετά µαλακά. Επίσης από την ανάγκη για προστασία των σκαφών, καθώς η Κίµωλος δεν έχει λιµάνι ικανό να την προστατεύει από τους ανέµους, και κυρίως από τον Νοτιά. Οι ξύλινες ψαρόβαρκες στο µικρό λιµανάκι, όταν είναι ήρεµα τα νερά, θαρρείς πως αιωρούνται. Σε συνδυασµό µε τις πολύχρωµες πόρτες πάνω στα βράχια, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο µε το νερό, δηµιουργούν µια ονειρική εικόνα, από αυτές που εντυπώνονται στη µνήµη σου και συνδέονται άρρηκτα µε το ξεχωριστό ελληνικό καλοκαίρι. Βράχο βράχο συνεχίζεις για να απολαύσεις τα βραχογλυπτά, παρέα µε φυσικές πισινούλες ως τον Καρρά. Εκεί θα συναντήσεις κι άλλα «σύρµατα» και άλλα µικροσκοπικά λιµανάκια µε σπιτάκια των ψαράδων. Τα αποκαλούν «σύρµατα» γιατί ανέβαζαν τις βάρκες µέσα µε συρµατόσχοινα.

Ο Νικόλας Μαριανός, ένας ψαράς που συνάντησα στην περιδιάβασή µου, µου είπε ότι κανείς δεν ξέρει πότε ακριβώς χτίστηκαν, πάντως σίγουρα πάνε πολλές δεκαετίες. Θα µου πει για τη ζωή του ψαρά, που είναι δύσκολη πια, αλλά που δεν την αλλάζεις εύκολα γιατί είναι όµορφη συνάµα. Λίγοι ψαράδες έχουν αποµείνει πια. Τα σύρµατα που υπάρχουν είναι γύρω στα 50 αλλά δεν τα χρησιµοποιούν όλα. Οι πιο πολλές τράτες τώρα είναι προστατευµένες στο λιµανάκι του Αϊ-Μηνά.

Εκτός από ψαράδες, οι λίγοι νέοι που έχουν µείνει στο νησί ασχολούνται είτε µε τον τουρισµό, είτε δουλεύουν στα µεταλλεία της Κιµώλου αλλά και της Μήλου, που είναι πολύ κοντά. Με µικρό φεριµπότ-παντόφλα περνάς στα Πολλώνια της Μήλου µόλις σε ένα 20λεπτο. Τον παρακολούθησα να περνά µε τη βάρκα του µέσα από τα βράχια του µικρού φυσικού λιµανιού και να ξανοίγεται, καθώς έπεφτε το φως, για την ψαριά της βραδιάς.

Ανατολικά

Εάν κινηθείς βόρεια από το Χωριό, διανύεις όλη την ανατολική πλευρά του νησιού. Στην αρχή άσφαλτος, µετά χωµατόδροµος. Πρώτα κινείσαι ψηλά και αντικρίζεις την Πολύαιγο, που βρίσκεται κοντά, ακριβώς απέναντι. Μετά τον Καρρά είναι ο Αϊ-Νικόλας µε τα σπιτάκια του και τα «σύρµατά» του. Περνάς το µοναδικό πρατήριο βενζίνης του νησιού (ναι, η Κίµωλος ευτυχώς έχει βενζινάδικο!) και συναντάς την όµορφη παραλία Κλήµα. Είναι µια καλή λύση για ένα κοντινό µπάνιο όταν µένεις στο χωριό. Στη συνέχεια συναντάς το λιµανάκι του Αγίου Μηνά, το µεγαλύτερο φυσικό λιµάνι του νησιού. Στον µικρό κολπίσκο βρίσκεις µαζεµένα τα ψαροκάικα, στο µπροστινό τµήµα του κυρίως. Στο πίσω, τα νερά είναι ρηχά, αλλά δεν επιτρέπεται η πρόσβαση γιατί είναι προστατευόµενος υδροβιότοπος. Μια στάση εδώ, για να περιπλανηθείς στο µωσαϊκό που σχηµατίζουν τα πολύχρωµα βαρκάκια στα ήσυχα γαλανά νερά και να παρακολουθήσεις τους ψαράδες που προετοιµάζονται για το ψάρεµα, επιβάλλεται! Από εδώ ξεκινά ο χωµατόδροµος που καταλήγει στην ωραιότερη αµµουδιά του νησιού, τα Πράσσα. Στην αρχή του όρµου, στην είσοδο του οικισµού των Πρασσών, συναντάς και τις εγκαταστάσεις των ιαµατικών λουτρών. Αναβλύζουν δίπλα στη θάλασσα στους 46 βαθµούς Κελσίου και αφού ζητήσεις τα κλειδιά ρωτώντας στα κοντινά σπίτια, µπορείς να γεµίσεις την µπανιέρα και να απολαύσεις το λουτρό σου. Είναι θεραπευτικά, οπότε όποιος το χρειάζεται µπορεί να επαναλαµβάνει καθηµερινά επισκέψεις κατά τη διάρκεια της διαµονής του στο νησί.

Τέλος, φτάνεις στα Πράσσα, την πιο ξακουστή παραλία του νησιού. Εδώ χαίρεσαι µπάνιο! Τα νερά είναι κρυστάλλινα κι η άµµος λευκή και απαλή. Το Πρασσονήσι απέναντι οµορφαίνει κι άλλο το ειδυλλιακό σκηνικό. Τι όµορφή που είναι η ζωή, καθώς βάζοντας το αυτί µου στο κοχύλι που µόλις βρήκα στον κατάξανθο βυθό, ακούω θαλασσινές ιστορίες και ονειρεύοµαι…

Σκιάδι

Αν δεν κάνεις τον κόπο να ανέβεις στο Σκιάδι, τότε έχεις χάσει το πιο ξεχωριστό από τα στολίδια του νησιού, το… κερασάκι στην τούρτα. Και δεν είναι µόνο το να έχεις την εµπειρία να δεις το σπάνιο γεωλογικό µνηµείο. Είναι όλη η διαδροµή στο µονοπάτι απλά µαγευτική. Σε υψόµετρο 300 µέτρων τουλάχιστον, η θέα είναι εκπληκτική. Η Μήλος είναι στο ένα βήµα. Η Σίφνος κι όλα τα νησιά… Θαρρείς πως έχεις όλο το Αιγαίο στην αγκαλιά σου!

Ξεκινάς από το χωριό, υπάρχουν και ταµπέλες και ακολουθείς ένα χωµατόδροµο, τον ίδιο που πηγαίνει προς τα Μοναστήρια και το Σούφι, τις βόρειες παραλίες του νησιού. Εάν έχεις µεταφορικό µέσο, θα γλιτώσεις όλη την ανηφόρα, που είναι αρκετά επίπονη. Αφού έχεις φτάσει ήδη ψηλά, συναντάς το σηµείο, είναι σηµατοδοτηµένο, όπου εγκαταλείπεις τον δρόµο και ακολουθείς το µονοπάτι. Ήδη βρίσκεσαι αρκετά ψηλά και περπατώντας το µονοπάτι δεν συναντάς πολλές ανηφοριές και κατηφοριές. Βρίσκεσαι πλέον στην καρδιά του νησιού και γύρα σου απλώνεται το Αιγαίο. Εισπνέεις την απλωσιά µαζί µε την αλµύρα του ανέµου κι η καρδιά σου ευφραίνεται!

Μα πού είναι όµως επιτέλους το περίφηµο Σκιάδι; Ύστερα από σύντοµη πορεία διάρκειας 15 µε 20 λεπτών, το βλέπεις από µακριά να ξεχωρίζει. ∆εν υπάρχει πια µονοπάτι να σε διευκολύνει, µα βιάζεσαι να το προσεγγίσεις και να το δεις από κοντά! Μοιάζει λες κι ο βράχος έχει εκραγεί και ο χρόνος έχει παγώσει µεµιάς το τεράστιο πέτρινο µανιτάρι! Η φύση έχει κάνει κι εδώ το θαύµα της:

Ο καιρός, και συγκεκριµένα ο βοριάς, έχει διαβρώσει το µαλακό πέτρωµα της βάσης λεπταίνοντάς το πολύ, ενώ έχει αφήσει ανέπαφο το σκληρό άνω τµήµα. Θα το ’λεγες δέντρο από πέτρα, γεωλογικό µανιτάρι, οι ντόπιοι το λένε «Σκιάδι», καπέλο δηλαδή, που σε προστατεύει από τον ήλιο. Έφτασα στο ηλιοβασίλεµα, την πιο κατάλληλη στιγµή για να χαρώ την οµορφότερη ώρα της ηµέρας, την πιο ήρεµη, µε τα πιο γλυκά χρώµατα, σε ένα από τα ωραιότερα τοπία όπου έχω βρεθεί ποτέ.

«Κίµωλό µου, παράδεισό µου» είναι το σύνθηµα που ενστερνίζονται δικαίως οι Κιµωλιάτες. Ο τόπος, απλός και αγνός, ξεκουράζει το µυαλό και τις αισθήσεις. Μαλακά, σαν τα πετρώµατά της, σε δέχεται στην αγκαλιά της. Με τραγούδι απαλό σαν νανούρισµα σε ταξιδεύει στα θέλγητρά της. Κι όταν θα έρθει πια η ώρα να φύγεις µακριά της, η θύµηση που σου αφήνει είναι σαν να ξύπνησες από το πιο όµορφο όνειρο.