19η Μαΐου Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

γράφει ο Θέμης Βαμβακίδης

Είναι γεγονός ότιένας ολόκληρος αιώνας πέρασε από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 19^ηςΜαΐου 1919 που ο Κεμάλ πασάς πάτησε το πόδι του στη Σαμψούντα, και έβαλε σεενέργεια το σατανικό του σχέδιο εξόντωσης του Ποντιακού πληθυσμού. Παρά τογεγονός ότι ολόκληρος αιώνας πέρασε κάθε φορά που πλησιάζει η 19^ηΜαΐου ο νους κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα Ποντιακής καταγωγής, πάει σε όλαεκείνα τα τραγικά θύματα της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Είμαι βέβαιοςότι πάρα πολλοί  Έλληνες Ποντιακήςκαταγωγής έχουν να διηγηθούν τραγικά περιστατικά που βίωσαν δικοί τους τηνεποχή εκείνη, γιατί τα τραγικά περιστατικά τότε ήταν αναρίθμητα.

Ένα από αυτά θέλωνα μοιραστώ μαζί σας γιατί θεωρώ ότι αυτά πρέπει να ακούγονται τουλάχιστονμέχρι να αναγνωριστεί η Γενοκτονία διεθνώς. Στο περιστατικό που θέλω ναμοιραστώ μαζί σας θα έδινα τον τίτλο «ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΜΙΑΣ ΚΟΡΗΣ ΚΑΙ ΜΑΝΑΣ». Μη φανταστείτεόμως ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά πρόσωπα. Το πρόσωπο για το οποίο θαγίνει λόγος ήταν το ίδιο πρόσωπο που βίωσε το δράμα της πρώτα σαν κόρη και μετάσαν μάνα. Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι, να αναφερθούν οισυνθήκες κάτω από τις οποίες η γυναίκα αυτή έζησε το δράμα της.

Είναι αρχέςΑυγούστου 1921, σε ένα χωριό της Κερασούντας του Πόντου και η οικογένεια τουΠαντελή Παπαδόπουλου, πήρε εντολή από τις Τουρκικές αρχές όπως και άλλεςοικογένειες του χωριού, να πάρουν μαζί τους ότι θα μπορούσαν να κουβαλήσουν καινα συγκεντρωθούν στην πλατεία του χωριού. Η Φωτεινή Παπαδοπούλου πήρε τη μάνατης και τα τέσσερα παιδιά της και σχεδόν μόνο με τα ρούχα που φορούσαν, πήγανστην πλατεία, όπου συγκεντρώθηκαν και οι υπόλοιποι χωρικοί.

Εδώ πρέπει νασημειωθεί ότι η Φωτεινή ενήργησε ως αρχηγός της οικογένειας, γιατί ο Παντελήςείχε ήδη επιστρατευθεί σε κείνα τα περίφημα τάγματα θανάτου, «amaletaburu» και έχτιζε δρόμους για την Τουρκία.Γυμνός, νηστικός, ξυπόλυτος και αν δεν είχε καταφέρει να το σκάσει θα πέθαινεκι αυτός όπως και οι 200 χιλιάδες και πλέον άντρες του Πόντου, που άφησαν τηντελευταία τους πνοή σκάβοντας του δρόμους, αφού αυτόν τον απάνθρωπο τρόποεπέλεξε ο Κεμάλ για να εξοντώσει τον αντρικό πληθυσμό του Πόντου.

Πρέπει όμως ναπάμε πίσω στην πλατεία όπου έφτασαν η Φωτεινή με τα παιδιά και τη μάνα της.Μόλις η Φωτεινή αντίκρισε τους «τσανταρμάδες» καβάλα στα άλογα και το μαστίγιοστο χέρι, κατάλαβε περίπου τι θα ακολουθούσε, όχι όμως και τι ακριβώς της επιφύλασσεη μοίρα. Αφού συγκεντρώθηκαν όλοι στην πλατεία, ένας από τους καβαλάρηδες έκανενόημα να ξεκινήσουν. Αφού προχώρησε αυτός μπροστά πήραν εντολή τα γυναικόπαιδακαι οι λιγοστοί άντρες, να ακολουθήσουν, χωρίς να τους εξηγήσει κάποιος για πούκαι γιατί.

Ξεκινάει ηπορεία, ένας καβαλάρης μπροστά, δύο από τα πλάγια και ένας από πίσω και απόχωριό σε χωριό μαζεύοντας και πολλούς ακόμα, όλοι μαζί βάδιζαν για το πουθενά!

Από δω και μπροςξεκινάει το πραγματικό δράμα της Φωτεινής. Από τη δεύτερη κιόλας ημέρα της πορείας,η μάνα της λέει «άλλο να πορπατώ κιεπορώ» που σημαίνε δεν μπορώ να περπατήσωπλέον. Αν νομίζει κανείς ότι οι «τζανταρμάδες» βοήθησαν την 72χρονη γυναίκακάνει μεγάλο λάθος, απεναντίας τη μαστίγωσαν λες και ήταν ζώο που δεν ήθελε ναπερπατήσει, όχι που δεν μπορούσε και την απόκαμαν τελείως. Αφού η δύστυχηΦωτεινή δεν μπορούσε να κουβαλήσει τη μάνα της στην πλάτη γιατί κουβαλούσε τηνπεντάμηνη κορούλα της, δεμένη με ένα σεντόνι στην πλάτη. Δεν της δόθηκε καμίαάλλη επιλογή, από το να ακουμπήσει τη μάνα της σε ένα θάμνο, να τη σκεπάσει μεμια κουβέρτα, να τη νεκροφιλήσει ενώ ακόμα ήταν ζωντανή, να την αφήσει εκεί καινα βιαστεί να ξαναμπεί στην πορεία για να μη νιώσει το βούρδουλα του«τσανταρμά» στο κορμί της.   

Εύλογο να αναρωτηθείκανείς τι να έγινε αυτή η γυναίκα μετά από αυτό. Η απάντηση είναι μόνο μία.Βορά στα άγρια θηρία του αγρού όσοι και τόσες χιλιάδες Ελλήνων του Πόντουεκείνη την εποχή.

Δεν είναιτραγικό; Μέσα στην ίδια του τη χώρα, όπου οι πρόγονοι τους ισοπέδωσαν βουνά καιξερίζωσαν άγρια δάση για να χτίσουν τις πρώτες εστίες τους, να δημιουργήσουνκαι να διδάξουν πολιτισμό στους γύρω βάρβαρους λαούς και μετά από 27 αιώνεςμέσα στην ίδια τους τη χώρα, να γίνονται βορά στα άγρια θηρία του αγρού κατάαυτόν τον τρόπο.

Είναι περισσότεροαπό βέβαιο ότι η μάνα της Φωτεινής έγινε βορά στα άγρια θηρία του αγρού κι όμωςγια τη Φωτεινή θα ακολουθούσε κάτι χειρότερο και πιο τραγικό.

Όπως ανέφεραπαραπάνω η Φωτεινή κουβαλούσε στην πλάτη την πεντάμηνη κορούλα της η οποίαζούσε με ότι έτρωγε από το στήθος της μάνας, αλλά τι θα μπορούσε να έχει τοστήθος μιας μάνας, η οποία ήταν αναγκασμένη να βαδίζει 15 -17 ώρες την ημέρα,χωρίς κάποιο ικανοποιητικό γεύμα και με ένα πεντάμηνο κοριτσάκι στην πλάτη;

Καλά υποθέσατε,τίποτε και με τίποτα δεν ζει ένα μωρό. Όπως καταλαβαίνετε το μωρό άφησε τηντελευταία του πνοή πάνω στην πλάτη της άμοιρης μάνας. Όταν η Φωτεινή συνειδητοποίησεότι το σπλάχνο της ήταν νεκρό, ως ήταν φυσικό ξέσπασε σε αναφιλητά. Αυτό φάνηκεπως ενόχλησε τους «τσανταρμάδες» οι οποίοι πήγαν, πήραν το σεντόνι μέσα στοοποίο ήταν το άψυχο κορμάκι του μωρού και πιάνοντας το σεντόνι ο ένας από τημια άκρη και ο άλλος από την άλλη και χλευαστικά με το 1, 2, 3 πέταξαν το νεκρόμωρό όσο πιο μακριά μπορούσαν. Η μάνα αψηφώντας τις συνέπειες όρμησε να πάει ναξαναγκαλιάσει έστω και άψυχο το κορμάκι του σπλάχνου της και αντιμετώπισε τηβαρβαρότητα των τούρκων σε όλο της το μεγαλείο. Την εμπόδισαν, την έσπρωξαν, τημαστίγωσαν, την ανάγκασαν να ξαναμπεί στην πορεία και δεν την άφησαν ούτε να τοθάψει ούτε να το κλάψει.

Μα τι είπα;

Να το θάψει δεντην άφησαν, να το κλάψει όμως δεν μπόρεσαν να της το απαγορεύσουν αφού κάθεμέρα της υπόλοιπης ζωής της η Φωτεινή έκλαιγε για τον άδικο και με τόσο τραγικότρόπο χαμό, της Μαγδαληνής.

Να που μάθατε καιτο όνομα του μωρού, που θα ήταν θεία μου αν ζούσε.

Θέλω να σαςβεβαιώσω ότι όσο τραγικό κι αν φαίνεται το περιστατικό της Φωτεινής, που όπωςθα καταλάβατε ήταν η γιαγιά μου, δεν ήταν ούτε το μοναδικό αλλά ούτε και τοποιο τραγικό. Πάρα πολλές οι χιλιάδες των τραγικών περιστατικών την εποχήεκείνη στον Πόντο.

Είναι απορίαςάξιο, ότι για τους Τούρκους δυστυχώς και για μερικούς Έλληνες όλες αυτές οιθηριωδίες των Τούρκων εις βάρος των Ελλήνων του Πόντου δεν ήταν Γενοκτονία.Αναρωτιέμαι τι άλλο πιο χειρότερο από αυτά θα μπορούσαν να κάνουν για ναθεωρηθεί Γενοκτονία;

Εδώ πρέπει να πωότι αυτή την τραγωδία την έζησε η μάνα μου, η οποία ήταν κόρη της Φωτεινής καισαν 9χρονη παιδούλα έζησε βήμα βήμα όλο το δράμα της μάνας της και ήταν ηζωντανή αφηγήτρια αυτού του μαρτυρίου.

Σύμφωνα με τιςδιηγήσεις της μάνας μου, ήταν στην 6^η αποστολή μία από τις 9αποστολές της εξορίας. Όπως έλεγε «όταν φτάσαμε στο Καβάκ ήμασταν γύρω στις1600 ψυχές, από κει στη Χάβζα, Αμάσεια, Τοκάτη, Μαλάτια, Χαρπούτ, Διαρβεκίρ,και καταλήξαμε στο Μπιτλίζ. Αυτό όμως που θεωρώ πολύ σημαντικό να πω είναι ότιέλεγε και το έλεγε με μεγάλο παράπονο, όταν φτάσαμε πλέον στο Μπιτλίζ ήμαστανμόνο λίγα μωρά και μερικές γυναίκες. Όλοι οι υπόλοιποι έμειναν στους δρόμουςόπως η γιαγιά μου και η αδερφή μου. Άλλοι από κακουχίες κι άλλοι δολοφονήθηκανεν ψυχρώ μπροστά στα μάτια μας.

Και να κλείσω μεέναν ακόμη δικό μου στίχο, Αυτή ήταν Γενοκτονία των Ποντίων η σφαγή, όσοιαιώνες κι αν περάσουν ανοιχτή θα είναι η πληγή.

Θέλω ναευχαριστήσω τον «Ελληνικό τύπο» για τη φιλοξενία και όλους εσάς που έστω κιέτσι μοιραστήκατε μαζί μου αυτό το δράμα της οικογένειας μου, που αποτέλεσεδράμα της ευρύτερης Ποντιακής οικογένειας.