Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας 2024

8η του Μάρτη, μια μέρα σύμβολο για την συμμετοχή των γυναικών στην πάλη για ισότιμα δικαιώματα γυναικών και ανδρών στην εργασία, στη μόρφωση, στην κοινωνική ζωή.
Φέτος όμως η μέρα της γυναίκας είχε τα χρώματα της Παλαιστίνης, καθώς συνεχίζεται η γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού από το κράτος του Ισραήλ και τους συμμάχους του. Πάνω από 31,000 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους, ανάμεσα τους 9,000 γυναίκες και 12,000 παιδιά.
Οι κινητοποιήσεις που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν τις βαθιές ρίζες, των Παλαιστινίων με την Παλαιστίνη και την συμπαράσταση του κόσμου στον αγώνα τους.  Και είναι ελπιδοφόρο να βρίσκεται κανείς στο κέντρο του Τορόντο ανάμεσα σε κόσμο όλων των ηλικιών, των θρησκειών, των φυλών και των φύλων, που φωνάζει για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Είναι όμως όλοι ενάντια στην γενοκτονία;
Φυσικά και όχι.
Κάποιοι κερδίζουν από την γενοκτονία, υπολογίζουν τους κατατρεγμένους Παλαιστινίους ως το νέο φτηνό εργατικό δυναμικό  του Καναδά και ήδη οργανώνουν αγοραπωλησίες στα κατεχόμενα. Είναι οι ίδιοι που κερδίζουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, από το ξαναμοίρασμα των αγορών, την οικονομική ανισομετρία μεταξύ των κρατών. Είναι αυτοί που υποθάλπουν το ρατσισμό και το μίσος μεταξύ των λαών, αυτοί που κερδίζουν από την διχόνοια μεταξύ εργατριών και εργατών.
Ο πόλεμος, όπως και το γυναικείο ζήτημα, προβάλλονται ως θέματα διαταξικά, και συνδέονται με ανδροκρατικές και πατριαρχικές αντιλήψεις, ενώ είναι βαθιά ταξικά ζητήματα. Ο καπιταλισμός, ειδικά σε ανεπτυγμένες, προηγμένες χώρες, έφερε μεγάλες αλλαγές και για τη γυναίκα εργατικής προέλευσης, πάντα  όμως έβρισκε και βρίσκει τρόπους να αναπαράγει τη γυναικεία ανισοτιμία γιατί πολύ απλά, έτσι κερδίζει.
Τα παραδείγματα πολλά. Δείτε χώρες με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά με ταυτόχρονα βαθιά ανισομετρία και κοινωνική καθυστέρηση, όπως Τουρκία, Βραζιλία, Νότια Αφρική, Ινδία, χώρες της Ασίας, αυτά που εμείς θεωρούμε κεκτημένα και αυτονόητα οι γυναίκες εκεί τα έχουν ακόμα ζητούμενα.
Ή η οξύτητα με την οποία επανήλθαν φαινόμενα, όπως η πορνεία, το εμπόριο παιδιών, η εγκληματικότητα εφήβων, ως προϊόν της καπιταλιστικοποίησης της ΕΣΣΔ που έφερε τεράστιες ανισότητες, πείνα κι εξαθλίωση, και κατάπτωση των σοσιαλιστικών αρχών και ιδανικών.
Ή τέλος η αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βία. Όποια γυναίκα κι αν υπόκειται βία είναι απαράδεκτο, αντικειμενικά όμως μια γυναίκα της εργατικής τάξης στερείται ουσιαστικά μέσα--οικονομικά, πρόσβαση σε κοινωνικές δομές κλπ.--που σε αντίθεση με μια γυναίκα της αστικής τάξης δεν της επιτρέπουν να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση.
Από την άλλη ιδεολογήματα περί ρευστότητας του φύλου, ή της αυτοδιάθεσης του σώματος καλλιεργούν απόψεις πως δεν υπάρχουν κοινά ταξικά συμφέροντα εργατών και εργατριών και η ενότητα οικοδομείται ρευστά σε κοινές αντιλήψεις απέναντι στο φύλο, κοινά ηλικιακά χαρακτηριστικά κλπ.
Τέλος μια φαινομενικά ριζοσπαστική αλλά αστική προσέγγιση, αντιμετωπίζει την επίθεση στα δικαιώματα των γυναικών ως αποτέλεσμα «διεφθαρμένων» πολιτικών, «κακής διαχείρισης» νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων ή κάποιων συγκεκριμένων κυβερνητικών προσώπων. Προβάλλουν ως λύση τη διακυβέρνηση από γενικά «προοδευτικές», «δημοκρατικές» κυβερνήσεις, και ανατρέχουν στα χρόνια που ο καπιταλισμός έκανε ορισμένες παραχωρήσεις, χωρίς να αναγνωρίζουν ότι αυτές έγιναν αφενός γιατί τότε το επέτρεπε η πορεία της καπιταλιστικής ανάπτυξης και ο διεθνής συσχετισμός και αφετέρου γιατί ασκούσαν πίεση οι εργατικές κατακτήσεις στα σοσιαλιστικά κράτη.
Δεν αναγνωρίζουν επίσης ότι καμία κατάκτηση στον καπιταλισμό δεν είναι δεδομένη και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο ενσωμάτωσης. Για παράδειγμα οι παροχές για τη μητρότητα συνδέονται με αύξηση της απασχολησιμότητας, γενίκευση της μερικής απασχόλησης, ελαστικές σχέσεις εργασίας, ολιγόμηνη και κακοπληρωμένη δουλειά, και προγράμματα κατάρτισης. Η νέα μητέρα πρέπει να συνδυάσει τη φροντίδα της οικογένειας με την εργασία, αφού το κράτος αποποιείται της ευθύνης του για  δημόσιες και δωρεάν καθολικές υπηρεσίες για τη στήριξη της οικογένειας.
Τέλος δεν αναγνωρίζουν ότι σε καπιταλιστικές χώρες όπου σε νομικό επίπεδο, έχει επέλθει ισονομία αντρών-γυναικών, η ανισοτιμία στην πράξη παραμένει σε όλα τα επίπεδα.
Για παράδειγμα,
• Σε 156 χώρες ο Καναδάς κατατάσσεται 40ος στην ισοτιμία των φύλων στην εργασία, την εκπαίδευση, την οικονομική σταθερότητα, και την εκπροσώπηση στην πολιτική.
• Από το 2020, 10 φορές περισσότερες γυναίκες έμειναν άνεργες σε σχέση με άντρες.
• Για κάθε δολάριο των αντρών συναδέλφων τους, οι γυναίκες κερδίζουν 89 σεντ. Γυναίκες μειονοτικών ομάδων, μετανάστριες, ιθαγενείς, γυναίκες με ειδικές ανάγκες κλπ. είναι σε δυσμενέστερη θέση.
• Οι γυναίκες αποτελούν το 56% των θυμάτων βίας και το 87% σεξουαλικών επιθέσεων. Μεγαλύτερα ποσοστά αντιστοιχούν σε γυναίκες μειονοτικών ομάδων.
Η επιτροπή Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αναγνωρίζει ότι συνολικά:
• Υπάρχει δυσκολία μεταφοράς και εφαρμογής της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων.
• Υπάρχουν διαρθρωτικά και θεσμικά εμπόδια στην πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη.
• Οι γυναίκες μειονοτικών ομάδων αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στην εξασφάλιση ισότιμής πρόσβασης στη δικαιοσύνη.
• Οι γυναίκες θύματα βίας εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά́ εμπόδια όταν αξιώνουν αποκατάσταση.
Αυτός ο μηχανισμός της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης γεννά βία, εξευτελισμό του γυναικείου σώματος, ανασφάλεια, εμπορευματοποίηση της μητρότητας, πείνα, οικονομική δυσχέρεια, πολέμους. Ο ίδιος ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής βάζει εμπόδια στην ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Όσο κι αν προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν από το ποιος είναι ο κύριος αντίπαλος, και να στρέψουν ιδιαίτερα τη γυναίκα στην «ατομική επιλογή», παρουσιάζοντας την εργατική τάξη, το κίνημα και το Κόμμα της ως ξεπερασμένα, είναι ξεκάθαρο ότι η πάλη για την ισοτιμία και την χειραφέτηση της γυναίκας, συνδέεται με την διεκδίκηση της ικανοποίησης των αναγκών συνολικά της εργατικής, λαϊκής οικογένειας και με την πάλη για τον σοσιαλισμό.

Οι θέσεις του ΚΚΕ καλύπτουν όλες τις πτυχές του γυναικείου ζητήματος και αφορούν στην ισότιμη συμμέτοχή αντρών/ γυναικών στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα, στην ισότητα στην εργασία και την κοινωνική ασφάλιση, στην εξασφάλιση της υγείας και πρόνοιας, στην εξασφάλιση του ελεύθερου χρόνου, στην προστασία της μητρότητας καθ’ όλη την γενετήσια περίοδο της γυναίκας, στη στήριξη της οικογένειας, και πολλά άλλα.
Αυτά σκεφτείτε οι γυναίκες της ΕΣΣΔ τα κατέκτησαν 100 χρόνια πριν και σε μια εποχή που δεν υπήρχε η σημερινή επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη, τα αυτοματοποιημένα, ηλεκτρονικά μέσα παραγωγής.
Στην ΕΣΣΔ άνοιξε ο δρόμος για να ξεφύγουμε από την εποχή που ο Καρλ Μαρξ στην “Η αθλιότητα της Φιλοσοφίας” περιγράφει ως “(…) εποχή, που ακόμη και εκείνα τα πράγματα  που μπορούσαν να μεταδοθούν μα ποτέ να ανταλλαχτούν σαν εμπόρευμα, να δοθούν μα ποτέ να πουληθούν, να αποκτηθούν μα ποτέ να αγοραστούν – αρετή, αγάπη, γνώμη, επιστήμη, συνείδηση κλπ. – η εποχή που όλα πέρασαν στο εμπόριο. (…) η εποχή της γενικής διαφθοράς, της παγκόσμιας αγοραπωλησίας, (…) που κάθε τι, ηθικό ή φυσικό, έγινε εμπορική αξία (…)”
Για να διαλυθούν τα πυκνά σκοτάδια και να φωτιστούν οι ανάγκες των λαών.

Χρύσα Ασημοπούλου, μέλος της Λέσχης Φίλων του ΚΚΕ στο Τορόντο

‍