Ανασκόπηση της Ινδο-Ειρηνικής στρατηγικής με αφορμή την επίσκεψη του Τζάστιν Τριντό στο Λάος

Κατερίνα Γερασκλή
Καθώς η κυβέρνηση του Τζάστιν Τριντό αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις, ο Καναδός Πρωθυπουργός βρέθηκε στο Λάος για να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής της Ένωσης Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN). Με την ελπίδα ότι ο Καναδάς θα υπογράψει μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την αναπτυσσόμενη οικονομική ζώνη έως το τέλος του 2025, αυτή η σύνοδος αποτελεί μια σημαντική δοκιμασία για τη στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού, καθώς πλησιάζει η δεύτερη επέτειος της.
Ο Jean-François Lépine, πρώην διπλωμάτης και ειδικός σε θέματα Κίνας και Ασίας, επισημαίνει ότι «ο Καναδάς υστερεί», γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τις διεθνείς σχέσεις, ιδίως με τις χώρες της ASEAN, σε μια περίοδο που οι σχέσεις με την Κίνα είναι τεταμένες και η κατάσταση με την Ινδία δεν είναι καλύτερη. Από την ανακοίνωση της στρατηγικής του Νοεμβρίου 2022 για την ενίσχυση της παρουσίας του Καναδά στην περιοχή, η Οτάβα φαίνεται να έχει μείνει πίσω, υποσχόμενη να διαφοροποιήσει τις σχέσεις της, αλλά χωρίς να έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο.
Τι είναι το ASEAN;
Η Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) ιδρύθηκε το 1967 και περιλαμβάνει χώρες όπως η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες, η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη, το Μπρουνέι, η Καμπότζη, η Μιανμάρ, το Βιετνάμ και το Λάος. Με πληθυσμό 680 εκατομμυρίων κατοίκων, ο Καναδάς ενεργεί ως εταίρος από το 1977 και είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός του εταίρος, με το ετήσιο εμπόριο αγαθών να ανέρχεται σε 38,7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μια αποστολή στο τέλος της θητείας
Η φήμη του Καναδά στην περιοχή έχει υποστεί πλήγμα, καθώς η διπλωματία του δεν έχει εξασφαλίσει συνεπή παρουσία. Ο Dominique Caouette, καθηγητής στο Κέντρο Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, αναφέρει ότι ο Καναδάς θεωρείται «χαριτωμένος αλλά αναξιόπιστος φίλος». Ο Τζάστιν Τριντό έχει δεχτεί κριτική για την αλλαγή υπουργών Εξωτερικών σε ετήσια βάση κατά τα πρώτα χρόνια της θητείας του. Ωστόσο, προσπαθεί να ανοικοδομήσει ισχυρότερους δεσμούς με το ASEAN, το οποίο περιλαμβάνει το ένα τέταρτο των χωρών της Ασίας και είναι γνωστό για τη δυναμική οικονομική ανάπτυξή του.
Η συμμετοχή του Τριντό στη σύνοδο κορυφής είναι η τρίτη συνεχόμενη και το γραφείο του επισημαίνει ότι πρόκειται για την πρώτη επίσημη επίσκεψη Καναδού πρωθυπουργού στο Λάος. Ωστόσο, οι ηγέτες των χωρών ASEAN είναι προσεκτικοί, γνωρίζοντας ότι η θητεία του Τριντό πλησιάζει στο τέλος, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα για τις επόμενες εξελίξεις.
Ο Yves Tiberghien, συνεργάτης στο Ίδρυμα Asia Pacific του Καναδά, αναφέρει ότι υπάρχει μια ασυμφωνία ανάμεσα στην αναγκαιότητα οικοδόμησης αξιοπιστίας με το ASEAN και τις βραχυπρόθεσμες πολιτικές ανάγκες στον Καναδά. Οι χώρες του ASEAN αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό στρατηγικό πόλο, που είναι κρίσιμος για τη δημιουργία ισορροπίας δυνάμεων με την Κίνα.
Προκλήσεις και ευκαιρίες
Ο Τριντό πρέπει να είναι πειστικός και να κάνει ουσιαστικά βήματα προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της παρουσίας του Καναδά στην περιοχή. Αν θέλει να διασφαλίσει ότι η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει σε αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να επιτύχει σημαντική πρόοδο κατά τη διάρκεια της τρέχουσας συνόδου κορυφής.
Επιπλέον, ο Καναδός Πρωθυπουργός καλείται να ασχοληθεί και με τις αναταραχές στη Μέση Ανατολή, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως η Ινδονησία και η Μαλαισία. Παρόλο που η ASEAN καταδίκασε την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι χώρες αυτές δεν έχουν υιοθετήσει ενιαία θέση και εκφράζουν κριτική για τις καναδικές θέσεις.
Εν μέσω αυτών των προκλήσεων, ο Τριντό προγραμματίζει μια τελική διαπραγμάτευση με την Ινδονησία για τη σύναψη διμερούς εμπορικής συμφωνίας έως το τέλος του έτους, με στόχο την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών στην περιοχή.

‍