«Μητσοτάκη Αποστάτη» η Πολιτική Κρίση στην Ελλάδα και η Αποστασία

γράφει ο Πλάτων Ρούτης - proutis0107@rogers.com

Η πολυτάραχη δεκαετία του ’60 άρχισε με μία αποστασία και κατέληξε με μία δικτατορία. Η Ελληνική (εξαρτημένη) Αστική τάξη αναμετρήθηκε με τον εαυτό της και τελικά σκλάβωσε τον Ελληνικό λαό για περισσότερο από επτά χρόνια. 

Για να καταλάβουμε όμως την δεκαετία του ’60 θα πρέπει να πάμε πίσω στην δεκαετία του ’50 αλλά και ακόμα πιο πίσω μετά τον εμφύλιο. Ο εμφύλιος πόλεμος άφησε για κληρονομιά την καταστροφή σε ένα μεγάλο μέρος των υποδομών στην Ελλάδα. Κληρονομιά επίσης ήταν το  μίσος και η σπιουνιά που κυριαρχούσαν στις πόλεις αλλά και στην επαρχεία. «Χορτάστηκε ο χωροφύλακας και ο στρατοδίκης» που λέει και ο ποιητής. 

Η δεξιά παράταξη ταυτισμένη με τους νικητές του εμφυλίου εκδικήθηκε τον λαό. Ένα μεγάλο μέρος του λαού κυνηγήθηκε και κλείστηκε στα ξερονήσια της εξορίας. Πολλοί μπορέσαν και έφυγαν πρόσφυγες στις σοσιαλιστικές χώρες και άλλοι κυνηγημένοι στην πόλη. Άλλοι άφησαν τα χωριά τους και ήρθαν στην Αθήνα για να χαθούν μέσα στο πλήθος. Το κυνηγητό εξακολουθούσε με τους χαφιέδες και τους παρακρατικούς από γειτονιά σε γειτονιά στις πόλεις.  Οι παρακρατικές οργανώσεις μαζί με τους χωροφύλακες είχαν γίνει ο τρόμος και ο φόβος των Ελλήνων. 

Πάνω από 55 χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να παραμείνουν ως πολιτικοί πρόσφυγες σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και την ΕΣΣΔ, ενώ οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού που συλλαμβάνονταν στο εσωτερικό της χώρας συνήθως εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες.

Τον Μάιο του 1946 η Εθνική Αλληλεγγύη διαβίβασε στην ηγεσία του ΕΑΜ μια σειρά στοιχεία που καταγράφουν τις τρομοκρατικές (σε βάρος τους ΕΑΜικού κινήματος) ενέργειες σε όλη την Ελλάδα από τις 12/2/1945 (υπογραφή συμφωνίας της Βάρκιζας) ως και τις 31/3/46 (ημέρα των εκλογών).

Τα στοιχεία αυτά έχουν ως εξής: Φόνοι: 1.289. Τραυματισμοί: 6.671. Βασανισμοί: 31.632. Συλλήψεις: 84.931. Φυλακισμένοι (έως 8/5/46): 8.624. Λεηλασίες-Καταστροφές: 18.767. Καταστροφές γραφείων: 677. Απόπειρες φόνων: 509. Βιασμοί γυναικών: 165 (Πολιτικός Συνασπισμός Κομμάτων του ΕΑΜ, «Μαύρη Βίβλος», Αθήνα, Μάιος 1946, σελ. 37).

Αυτό ήταν το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα που είχαν την εξουσία το παλάτι, η δεξιά και οι ΗΠΑ. Μία εξουσία που έσταζε αίμα, διχασμό αλλά και έντονες και ακραίες αντικομουνιστικές φωνές. Αυτή την δεξιά που την εκπροσωπούσε το κόμμα της ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή από το 1956 την είχε υποδείξει ο βασιλιάς με την σύμφωνη γνώμη των Αμερικανών.  

Η κυβέρνηση της ΕΡΕ χρησιμοποίησε κάθε νόμιμο ή παράνομο μέσο για να διατηρήσει τα πλεονεκτήματα της εξουσίας. Είχε ταυτιστεί το κόμμα με το κράτος. Χρήματα από το κρατικό θησαυροφυλάκιο διοχετεύονταν για τις πελατειακές σχέσεις της κυβέρνησης και για τον πλουτισμό των κομματικών πελατών. Σκανδαλώδεις είχαν θεωρηθεί οι χορηγήσεις σε υπουργεία για την καταπολέμηση κάθε αντικυβερνητικής κίνησης. Οι εκλογές του 1961 θα μείνουν στην ιστορία σαν οι εκλογές «βίας και νοθείας, που ψήφισαν και τα δέντρα ακόμα» 

Τα Σώματα Ασφαλείας με το πρόσχημα της πάλης κατά του κομμουνισμού, είχαν πρακτικά μεταμορφωθεί σε ένα είδος πραιτοριανής φρουράς του κυβερνητικού κόμματος. Είχε παραχωρηθεί σε απλά εκτελεστικά όργανα (χωροφύλακες), μια πρακτικά ανεξέλεγκτη εξουσία. Στην «αστυνομευόμενη δημοκρατία» (όπως με επιτυχία ονομάστηκε το πολίτευμα εκείνο), παρότι οι θεμελιώδεις ελευθερίες από το σύνταγμα δεν είχαν καταργηθεί, τα Σώματα Ασφαλείας ουσιαστικά κατάργησαν ένα μεγάλο μέρος απο αυτές .

Ο Καραμανλής ισχυροποίησε ακόμη περισσότερο το αστυνομικό κράτος, φωλιάζοντας μέσα του παρακρατικούς (ένα πλέγμα δηλαδή κρατικών υπηρεσιών και κρατικοδίαιτων φασιστικών οργανώσεων), επίσημους κρατικούς τραμπούκους (ΤΕΑ κ.α.) και κομματική φοιτητική οργάνωση(ΕΚΟΦ).

Τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων καθόριζαν ποιος θα βρει δουλειά και ποιος όχι.

Από την άλλη μεριά η κρίση, το αδιέξοδο, η καθυστέρηση, η κακομοιριά του πληθυσμού ταυτίζονται με τον όρο της «ψωροκώσταινας» που υιοθέτησε η αντιδραστική δεξιά. Αυτές οι λέξεις βρίσκονται εναλλασσόμενες και επαναλαμβάνονται σε ένα χορό εθνικής αυτοκτονίας του Ζαλόγγου.  «Ελλάδα πλούσια, Ελλάδα υποανάπτυκτη, Ελλάδα κοιτίδα του πολιτισμού, Ελλάδα με τους χιλιάδες αγράμματους και τα ερειπωμένα σχολεία. Ελλάδα με σχολεία χωρίς δασκάλους. Ελλάδα με δασκάλους χωρίς δουλειά. Χρόνο με το χρόνο οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται…», είχε πει σε ομιλία του σε εκδήλωση της Εργατικής Κίνησης Ειρήνης στις 7 Μαΐου 1962 ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Αυτά τα λόγια είχανακουστεί από το στόμα του τον Μάη του 1962.

Δολοφονία Λαμπράκη στις 27 Μαΐου του 1963

Το βράδυ της 22ας Μαΐου του 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης βουλευτής της ΕΔΑ, είχε παρευρεθεί στην Θεσσαλονίκη στην εκδήλωση για την παγκόσμια ειρήνη. Στη έξοδό του από το κτίριο ευρίσκονταν οι παρακρατικές οργανώσεις. Ο συντονισμός τους γινόταν από την φασιστική οργάνωση «καρφίτσα».  Ένα τρίκυκλο όχημα με δύο συνεπιβάτες περνάει δίπλα του με μεγάλη ταχύτητα. Χτύπησαν από την καρότσα του τρίκυκλου τον Λαμπράκη με ένα λοστό και αυτός έπεσε αιμόφυρτος στο κατάστρωμα του δρόμου. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και μετά από τρεις ημέρες κατέληξε. Ο οδηγός του τρίκυκλου αλλά και αυτός που έδωσε το θανατηφόρο χτύπημα στον Λαμπράκη καταδικάστηκαν σε ποινές 11 χρόνια και 8 αντίστοιχα. Και οι δύο αμνηστεύτηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών. Οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής συνελήφθησαν και εξορίστηκαν και ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης φυλακίστηκε. Το παρακράτος κυβερνούσε τη χώρα. Ο Ξενοφών Γιοσμάς, ο αρχηγός της παρακρατικής οργάνωσης “Καρφίτσα”, κατηγορήθηκε ως ηθικός αυτουργός και καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση για τη διατάραξη της κοινής ειρήνης....

Η ΕΡΕ χάνει την αυτοδυναμία της.
Η σύνθεση του πληθυσμού στην Ελλάδα αρχίζει και αλλάζει. Η μετανάστευση στο εξωτερικό αλλά και η μετακίνηση της επαρχίας προς τις μεγάλες πόλεις αλλοιώνει την σύνθεση του πληθυσμού και δυσκολεύει τον εκλογικό έλεγχο του από τις δυνάμεις του κατεστημένου της δεξιάς. Η ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) του Κωνσταντίνου Καραμανλή, είχε σοβαρά προβλήματα με τα εκλογικά ποσοστά της. Με την αλλαγή της σύνθεσης του πληθυσμού αδυνατεί να ελέγξει τον κόσμο, αλλά και ο κόσμος ζητούσε αλλαγές με καινούργιες εκλογές.  Οι συντηρητικοί θεσμοί, το παλάτι, οι Αμερικανοί μέσω της απανταχού παρούσας πρεσβείας τους αλλά και το δεξιό παρακράτος ήταν αντίθετοι να γίνουν εκλογές.  Μετά από 11 χρόνια η δεξιά χάνει τις εκλογές το 1964 αλλά και στην συνέχεια τις δημοτικές εκλογές την ίδια χρονιά.  

Η Ένωση Κέντρου κέρδισε τις εκλογές τον Φεβρουάριο του 1964 με το τεράστιο ποσοστό του 53% και εξέλεξε 171 βουλευτές. Ο Γεώργιος Παπανδρέου σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η χώρα αρχίζει να κινείτε σε διαφορετικούς ρυθμούς. Η οικονομία άρχισε να βρίσκει τον δρόμο της, η ανεργία άρχισε να υποχωρεί. Ο πληθυσμός θεωρεί ότι εξαφανίστηκε το φάντασμα της δεξιάς και ανασαίνει καλύτερα. 

Ωστόσο τον Ιούλιο του 1965 εκδηλώθηκε μία διαφωνία της κυβέρνησης με τον νεαρό τότε βασιλιά Κωνσταντίνο. Αυτή η διαφωνία που (χρειάζεται να αναλυθεί περισσότερο) θα σημαδέψει τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα για πολλά χρόνια.

Πολιτικές εξελίξεις και κρίση που σημάδεψαν την χώρα και η αποστασία. 

Σε όλη την Ελλάδα καθημερινά γίνονταν κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες ενάντια στο κατεστημένο και στην ΕΡΕ. Στις 21 Ιούλη του 1965, το βράδυ έπεφτε νεκρός στην Αθήνα από τα χτυπήματα των αστυνομικών ο νεολαίος αγωνιστής, στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη Σωτήρης Πέτρουλας.

Η Δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα άφησε πολλά ερωτηματικά. Το παρακράτος είναι σε δράση σε αυτή τη δολοφονία που δεν εξιχνιάστηκε ποτέ. Την νύχτα της 21ης Ιουλίου χτυπημένος συλλαμβάνεται από αστυνομικούς στις 10:00 το βράδυ στη συμβολή των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά. Η πρώτη καταγραφή του χτυπημένου Πέτρουλα αναφέρεται στις 03:00 το πρωί της 22ας Ιουλίου στο Σταθμό Α' Βοηθειών στην Γ' Σεπτεμβρίου όπου και διαπιστώνεται ο θάνατός του. Αυτόματα εκτυλίσσεται μια λυσσαλέα προσπάθεια γρήγορης ταφής -πριν καν ανατείλει ο ήλιος- και απόκρυψης της αλήθειας. 

Ωστόσο τα ερωτήματα γύρω από τις συνθήκες θανάτου του παραμένουν αναπάντητα μέχρι σήμερα:

-Που βρισκόταν ο Πέτρουλας από τις 10:00 μ.μ. που τον παραλαμβάνει η κλούβα μέχρι τις 3:00 π.μ. που δηλώνεται στο Σταθμό Α' Βοηθειών ; 

-Είναι τυχαίο ότι αστυνομικοί με στολές γιατρών διαπίστωσαν το θάνατό του ; 

-Γιατί επιδίωξαν την ταφή του κρυφά από τους δικούς του και πριν ανατείλει ο ήλιος; 

-Γιατί δεν επέτρεψαν σε γιατρούς της οικογένειας Πέτρουλα να κάνουν νεκροψία; 

-Η επίσημη κρατική ιατροδικαστική εκδοχή κάνει λόγο για θάνατο από ασφυξία λόγω δακρυγόνου. Πώς όμως εξηγούνται τα ολικά σχισίματα στο λαιμό του που διαπίστωσαν οι δικοί του όταν πήραν τον νεκρό; Μήπως ήθελαν να καλύψουν τις μελανιές από πιθανό στραγγαλισμό; 

-Είναι αλήθεια ότι είχαν εκδοθεί και αεροπορικά εισιτήρια προκειμένου να φυγαδευτεί ο νεκρός και να πεταχτεί στη θάλασσα σύμφωνα με τη μαρτυρία της Μάνας; 

Αμείλικτα τα ερωτήματα και το απρόσωπο παρακράτος ποτέ δεν έδωσε εξηγήσεις. 

Η πολιτική κρίση κορυφώνεται 

Αιτία της κρίσης ήταν οι αγεφύρωτες αντιθέσεις ανάμεσα στα κόμματα της αστικής τάξης στην Ελλάδα. Από την μία μεριά το κόμμα της ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα της μεγαλοαστικής τάξης της Ελλάδας και τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και από την άλλη το κόμμα των φιλελευθέρων του Γεωργίου Παπανδρέου που υποστήριζε τα συμφέροντα της μικροαστικής τάξης της Ελλάδας αλλά και της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Τρίτο κόμμα ήταν η ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά) που μέσα της υπήρχε ένας πυρήνας από κομμουνιστές του ΚΚΕ το οποίο ήταν εκτός νόμου με χιλιάδες αγωνιστές στις φυλακές και τις εξορίες. 

Η κυβέρνηση του Κέντρου και ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, στην προσπάθεια του να απομακρύνει τον έλεγχο του παρακράτους από το στρατό, ήθελε να αντικαταστήσει τον υπουργό Άμυνας Πέτρο Γαρουφαλλιά με τον γιό του Ανδρέα Παπανδρέου ο οποίος στις εκλογές του ’64 κατέβηκε για πρώτη φορά υποψήφιος και είχε βγει πρώτος σε σταυρούς στην Αχαΐα. Ο Γαρουφαλλιάς που είχε την άμεση υποστήριξη του βασιλιά αρνήθηκε να αφήσει το υπουργείο Άμυνας. Τότε ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου διέγραψε τον Γαρουφαλλιά από το κόμμα της Ένωσης Κέντρου και ανέλαβε ο ίδιος το υπουργείο Άμυνας.  

Ο Κωνσταντίνος ήταν και πάλι αρνητικός με αυτή την εξέλιξη. Το παλάτι αλλά και οι Αμερικάνοι ήθελαν με κάθε τρόπο να διατηρήσουν τον έλεγχο του στρατού όπως έκαναν πάντοτε. Στην αλληλογραφία που ανταλλάσσονταν μεταξύ του Παπανδρέου και του Κωνσταντίνου φάνηκαν οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί προς τον εκλεγμένο πρωθυπουργό από τον νεαρό Κωνσταντίνο. 

Ο Παπανδρέου εξοργισμένος αποφασίζει να παραιτηθεί στις 15 Ιουλίου 1965. Επειδή η Ένωση Κέντρου κατείχε ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, έπρεπε το παλάτι να βρει τον τρόπο να παρακαμφθεί αυτό χωρίς να γίνουν εκλογές.  Το πρόβλημα έλυσαν οι αποστάτες, την κυβέρνηση των οποίων υποστήριξε η ΕΡΕ δίνοντας τη λύση που το παλάτι και οι Αμερικανοί ήθελαν.  

Στην έσχατη ανάγκη και με μία κίνηση όχι και τόσο συνταγματική και αμφιλεγόμενη για την εγκυρότητά της, έπεισαν με δικούς τους ανθρώπους τον πρόεδρο της Βουλής και συνοδοιπόρο του Παπανδρέου στην Ένωση Γεώργιο – Αθανασιάδη Νόβα να δεχτεί εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από το βασιλιά μέσα σε ένα τέταρτο. Πριν καν γυρίσει στο σπίτι του ο Παπανδρέου, ο πρόεδρος της Βουλής Αθανασιάδης Νόβας είχε ορκιστεί ο νέος πρωθυπουργός. 

Το γελοίο της όλης υπόθεσης που το ζήσαμε όλοι εκείνες τις ημέρες είναι ότι οι βουλευτές αποστάτες έτρεχαν να βρούνε τα φράκα τους και να ντυθούν επίσημα για την ορκωμοσία ενώπιων του βασιλιά και του αρχιεπισκόπου Ελλάδας.  

Το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα με την αποστασία, με την κατάχρηση εξουσίας από το βασιλιά και την παρέμβαση των ΗΠΑ, ανέτρεψε τον εκλεγμένο με απόλυτη πλειοψηφία πρωθυπουργό. Τα νέα της συνωμοσίας έγιναν δεκτά με τρομερό θυμό από τους οπαδούς της Ένωσης Κέντρου και της ΕΔΑ, οι οποίοι βγήκαν στους δρόμους κατά εκατοντάδες χιλιάδες:

Στο διάστημα από τις 16 Ιουλίου ως τις 17 Αυγούστου, έγιναν στη χώρα 338 συγκεντρώσεις ενάντια στην Αποστασία με συμμετοχή εκατομμυρίων ίσως ανθρώπων, οι 67 από αυτές στην Αθήνα. Τα γεγονότα που τα ζήσαμε εκείνες τις ημέρες έμειναν στην ιστορία ως Ιουλιανά.  Τα περιγράφει ο συγγραφέας Στρατής Τσίρκας στο βιβλίο του “Η χαμένη άνοιξη“:

«Το πλήθος είχε καταλάβει όλο το πεζοδρόμιο, αντίκρυ δεξιά μας η Βουλή – άρχιζε η πολιορκία της. Φώναζα κι εγώ με τους άλλους, ώσπου έγδαρα το λαρύγγι μου: «Κάτω οι προδότες. Κάτω οι δούλοι της Αυλής. Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος Λαός».  “Κάτω η μοναρχία”/”Οι προδότες στο Γουδί”,/”Δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη μάνα σου και μπρος”

Αγόρια και κορίτσια έφταναν ομάδες –ομάδες, ξεχώριζαν μερικά πανό των Λαμπράκηδων∙ παίρναν θέση στο πεζοδρόμιο, ύστερα πέρασαν και στ’ αντικρινό, η πολιορκία της Βουλής γινόταν πιο στενή.

Με το σούρουπο άρχισαν να φτάνουν οι εργαζόμενοι: υπάλληλοι καταστημάτων, εργάτες κι εργάτριες από τις βιομηχανίες γύρω στην Αθήνα και τον Πειραιά. Η πλατεία Συντάγματος γέμισε κι οι φωνές, σαν άγρια καταιγίδα, τάραζαν το πλήθος κύμα στο κύμα. Ο τόνος έγινε πιο τραχύς: «Μητσοτάκη αποστάτη, Μητσοτάκη κάθαρμα».

Στις 21 Ιούλη του 1965, το βράδυ έπεφτε νεκρός στην Αθήνα από τα χτυπήματα των αστυνομικών ο νεολαίος αγωνιστής, στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη Σωτήρης Πέτρουλας.

Η κυβέρνηση Νόβα θα προσπαθήσει στην αρχή να τον θάψει στα μουλωχτά για να γλιτώσει τις αντιδράσεις, αλλά μετά από κατακραυγή η κηδεία θα γίνει κανονικά με τεράστια συμμετοχή κόσμου.

Η κυβέρνηση των αποστατών θα τερματιστεί εντέλει το Δεκέμβριο του 1966 με το σκοπό να γίνουν εκλογές. Μετά την αποστασία, όμως, όλα είχαν κριθεί ανάποδα. Ο εξευτελισμός του πολιτεύματος, η έλλειψη εμπιστοσύνης του κόσμου στους πολιτικούς και κυρίως ο τελείως ασυγκράτητος πλέον στρατός μόνο ένα δρόμο άφηναν.

Αντί για εκλογές, είχε έρθει η ώρα της χούντας. Τέσσερις μήνες μετά την τελευταία κυβέρνηση αποστατών, ο συνταγματάρχης Παπαδόπουλος και μερικοί ακόμη ακροδεξιοί αξιωματικοί θα βάλουν τη χώρα στο γύψο για μια επταετία. Το παρακράτος της δεξιάς και οι Αμερικανοί πέτυχαν τον σκοπό τους, έδεσαν τον Ελληνικό λαό και επέβαλαν την ησυχία με τα Νατοϊκά όπλα.