Hellenic Heritage Foundation Greek Canadian Archives, York University

ΣάκηςΓκέκας, HHF Chair in Modern Greek History, York University

Πριν λίγες μέρες το Ελληνικό Ίδρυμα Κληρονομιάς και το Πανεπιστήμιο Υορκ ανακοίνωσαν τη συμφωνία για τη χρηματοδότηση του Ελληνο-Καναδικού Αρχείου (HHF Greek Canadian Archives). Το Αρχείο έχει στόχο την αξιοποίηση τεκμηρίων για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά. Για το σκοπό αυτό συλλέγεται αρχειακό υλικό όπως έγγραφα, εφημερίδες, βιβλία, φωτογραφίες, ταινίες ήχου και εικόνας και ηλεκτρονικά αρχεία που καταγράφουν τις εμπειρίες των Ελλήνων μεταναστών στον Καναδά κυρίως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τον τρόπο αυτό τα HHF Greek Canadian Archives συμβάλουν στη συγγραφή της ιστορίας των Ελλήνων μεταναστών στον Καναδά και συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση της ιστορίας της μετανάστευσης από την Ελλάδα προς διάφορους προορισμούς στον κόσμο.

Τα Αρχεία θα δώσουν πρόσβαση σε ερευνητές, διδάσκοντες και φοιτητές αλλά και το ευρύτερο κοινό με σκοπό να γίνουν γνωστές οι ιστορίες των Ελλήνων του Καναδά. Για αρκετά χρόνια το Ερευνητικό Πρόγραμμα Ελληνο-Καναδικής Ιστορίας (Greek Canadian History Project) έθεσε τα θεμέλια για τη δημιουργία του αρχείου σε ένα ίδρυμα όπως το Πανεπιστήμιο του Υορκ, οι υποδομές του οποίου αποτελούν προϋπόθεση για την συντήρηση και κατάλληλη αποθήκευση των αρχείων – ιδίως των ευαίσθητων στον αδυσώπητο χρόνο - όπως ταινίες ήχου και φιλμ.  Δύο από τα πιο επείγοντα καθήκοντα της νέας αυτής συνεργασίας μεταξύ Υορκ και HHF είναι: οι συνεντεύξεις με όσους Έλληνες του Καναδά είτε εγκαταστάθηκαν στη χώρα πριν πολλά χρόνια, είτε γεννήθηκαν εδώ και επιθυμούν να μοιραστούν τις ιστορίες τους, με τρόπο που θα εμπλουτίσει τις επόμενες γενιές, και δεύτερο, η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού για την αρχειοθέτηση και έρευνα του υλικού για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά. Το αρχείο αυτή τη στιγμή χρειάζεται προσωπικό στη Βιβλιοθήκη του Υορκ που να γνωρίζει την ελληνική γλώσσα, με στόχο να διευρυνθεί το ψηφιακό αρχείο που θα στεγάζεται στο Πανεπιστήμιο York παρέχοντας έτσι το υλικό πλαίσιο για τη μελέτη της Ελληνικής διασποράς στον Καναδά. Ταυτόχρονα, η αρχειοθέτηση του ιστορικού υλικού στο Υορκ, ένα δημόσιο πανεπιστήμιο και φορέα, εξασφαλίζει όσο κανένας άλλος οργανισμός την πρόσβαση στις πηγές για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά σε ερευνητές, φοιτητές αλλά και το ευρύτερο κοινό από τον Καναδά, την Ελλάδα και αλλού στον κόσμο, τουλάχιστον στο υλικό που θα ψηφιοποιηθεί και θα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Αποσπάσματα ή και ολόκληρες συνεντεύξεις (οπωσδήποτε με τη συγκατάθεση όσων θα μοιραστούν τις ιστορίες τους), εφημερίδες και φωτογραφίες θα διασφαλίσουν ότι η ιστορία των Ελλήνων του Καναδά θα γίνει ακόμα περισσότερο γνωστή. Η χρηματοδότηση θέσεων διευθυντή και αρχειονόμου που θα εργάζονται για πέντε χρόνια αποκλειστικά στο Ελληνο-Καναδικό Αρχείο στο Υορκ εξασφαλίζει ότι θα τεθούν οι βάσεις για την διαρκή και ανοικτή πρόσβαση και αξιοποίηση των τεκμηρίων για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά από φοιτητές και ερευνητές. Το νέο αρχείο Ελληνοκαδικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο York θα περιλαμβάνει μια ψηφιακή πύλη (portal) που θα παρέχει τη δυνατότητα αναζήτησης, θα περιέχει καταλόγους, θα οργανώνει εκθέματα που θα στηρίζονταν σε προφορικές ιστορίες από συνεντεύξεις, κάποιες από τις οποίες θα είναι προσβάσιμες στο ευρύ κοινό.

Η επιπλέον αυτή χρηματική στήριξη από το Hellenic Heritage Foundation και το Πανεπιστήμιο York θα συνεχίσει το έργο που ξεκίνησε το 2012 με την πρωτοβουλία του τότε διδακτορικού φοιτητή Christopher Grafos και του καθηγητή του Σάκη Γκέκα, στη Σχολή του York Faculty of Liberal Arts & Professional Studies και το Τμήμα Ιστορίας. Τότε, με την διορατικότητα και την ευρυματικότητα του Chris Grafos ξεκινήσαμε να συλλέγουμε ενθυμήματα και έγγραφα από Έλληνες του Καναδά με στόχο την τεκμηρίωση της ιστορίας και των ποικίλων εμπειριών των Ελλήνων μεταναστών. Η χρηματοδότηση θα επιτρέψει την πιο συστηματική οργάνωση του αρχείου, την ψηφιοποίηση πολλών συλλογών και την ελεύθερη πρόσβασή τους σε ερευνητές και φοιτητές, καθώς και την ανάπτυξη ενός νέου μαθήματος για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά. Η συμμετοχή ερευνητών του Υορκ στη δημιουργία του ψηφιακού μουσείου για την μετανάστευση των Ελλήνων στον Καναδά (Ιmmigrec) που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, προσέφερε ερευνητική εμπειρία, δίκτυα συνεργασίας με άλλα πανεπιστήμια και πολύτιμα εργαλεία για την επόμενη φάση της δημιουργίας ενός σύγχρονου αρχείου. Επομένως η χρηματοδότηση από το HHF και το Υορκ δε θα μπορούσε να έρθει σε πιο κατάλληλη στιγμή.

Η Επιτροπή Ιστορίας του HHF με συμμετοχή ερευνητών από το Υορκ έχει να δείξει ήδη μια σημαντική σειρά από εκδηλώσεις και δράσεις δημόσιας ιστορίας, όπως οι ιστορικοί περίπατοι στα «βήματα» των ανθελληνικών ταραχών του 1918 και στο Ντάνθορφ, την τοποθέτηση της πλάκας που θα μνημονεύει την πρώτη «στέγη» της ελληνικής κοινότητας και εκκλησίας στην οδό Jarvis 170 που θα «αποκαλυφθεί» σύντομα, και δράσεις όπως η σειρά των επεισοδίων podcast για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 (The Idea of Greece podcast). Η Επιτροπή Ιστορίας κατάφερε να πραγματοποιήσει έναν από τους πιο καίριους στόχους της συνεργασίας Υορκ και ΗHF και το δεύτερο πιο σημαντικό σταθμό στην ιστορία της σχέσης αυτής από το 2000, όταν υπογράφηκε η συμφωνία για την ίδρυση της Έδρας Ελληνικών Σπουδών και Νεότερης Ιστορίας στο Υορκ. Το HHF Ελληνο-Καναδικό Αρχείο στο Πανεπιστήμιο Υορκ αποδεικνύει για μια ακόμα φορά την στήριξη του HHF στην Έδρα Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, που πλέον θα συμβάλει και στην έρευνα για την ιστορία των Ελλήνων του Καναδά. Έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε, είμαστε όμως σε καλύτερο δρόμο από ποτέ.