Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη Μίνωα Νικολακάκη

Μετά την προβολή, της ταινίας Entwined (΄Αλυτη), που συμμετείχε στο 44ο TIFF, μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη, Μίνωα Νικολακάκη, για την ταινία, το έργο του συνολικά και το φεστιβάλ κινηματογράφου του Τορόντο.

Πες μου δυο λόγια για την έμπνευση πίσωαπό το θέμα της ταινίας.

• Συνδυάσαμεδύο πράγματα το ένα έχει να κάνει με την οντότητα της δρυάδας, του πλάσματοςτους δάσους, την προστάτρια των δέντρων, η οποία στη δική μας ταινία στηνπραγματικότητα παλεύει για την επιβίωσή της, σε έναν κόσμο που την απειλεί, καιτον αρχετυπικό μύθο ότι κάποιος σαγηνεύεται από μία ύπαρξη και ανακαλύπτει κάτιτο οποίο συμβαίνει και θέλει να ανακαλύψει κάτι για τον εαυτό του. Μία αρχή τηςιστορίας θα μπορούσες να πεις ότι είναι ο βαμπιρικός μύθος όπως όμως εμείς τονεκλαμβάνουμε στην Ελλάδα, δεν είναι σκοτεινός, δεν είναι γοτθικός, δεν έχειθέμα με την εμμονή και το σκοτάδι. Και είπαμε αν συνδυάσουμε αυτά τα δύοστοιχεία να δούμε με τι καταλήγουμε. Αν βάλουμε μία παράλογη κατάσταση όπως μίασχέση που όπως σε κάθε σχέση βρίσκουμε κομμάτια δικά μας μέσα σε αυτό πουγίνεται και ας το αναπτύξουμε στη βάση αυτού του μύθου με δύο γήινουςχαρακτήρες. Οπότε κάπου εκεί πετύχαμε αυτήν την ισορροπία που είδες.

Τα γυρίσματα έγινανστην Πελοπόννησο. Πού ακριβώς;

• Σε όλη τηνπροσέγγιση της ταινίας θέλαμε να κάνουμε κάτι για το ελληνικό κοινό αλλά που ναφαίνεται οικείο και στο ξένο κοινό, αλλά να ήτανε μακριά από τα πολύ αναγνωρίσιμαστοιχεία. Ας πούμε η Κρήτη είναι ένα πάρα πολύ αναγνωρίσιμο στοιχείο, οιΗπειρώτες είναι πολύ αναγνωρίσιμοι, ο Ζορμπάς είναι πολύ αναγνωρίσιμος καιείπαμε, πώς μπορούμε να κρατήσουμε το Μεσογειακό ή και το Βαλκανικό χαρακτήρααυτής της ιστορίας, σαν υφή, με κάτι όμως που δεν είναι τόσο αναγνωρίσιμο καιαν θέλεις, «τουριστικό». Κι έτσι, πήγαμε στην Πελοπόννησο, όπου εκτός από τοδημιουργικό κομμάτι είναι ασφαλώς κι ένας κοντινός πανέμορφος προορισμός, πουβολεύει πολύ για γυρίσματα, και πέσαμε πάνω στην Τσακωνιά. Όπου η Τσακωνιάείναι ένα κομμάτι που έχει τη δική της ψυχολογία, τη δική της αρχιτεκτονική. Εγώέχω σπουδάσει και πολιτικός μηχανικός οπότε στο κομμάτι της διπλωματικής μουστο πανεπιστήμιο είχα μελετήσει νερόμυλους και από κει είχα μελετήσει και τακατασκευαστικά στοιχεία σε όλες τις περιοχές, τα λαογραφικά, και όλο αυτό είναικάπως οικείο, αλλά είναι και ιδιαίτερο και είναι και μακριά από τα κλισέ,διάφορα στοιχεία που έχουν συνδυάσει την Ελλάδα, οι μαυροντυμένες γυναίκες πουοδύρονται όλη μέρα. Κάποια από αυτά τα στοιχεία τα έχει η ταινία, αλλάπροσπαθήσαμε να τα κρατήσουμε σε ένα βαθμό που θα επέτρεπε στο θεατή να μπειμέσα στην ιστορία και να μην τα βλέπει ως αναγνωρίσιμα «χαρτιά» μιας χώρας.

Είναι η πρώτη ταινίασου μεγάλου μήκους, έχεις όμως ήδη μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους,πετυχημένες που έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ. Τι δυσκολίες είχε η μετάβαση;

• Οι μικρούμήκους που είχα κάνει ήταν ένα είδος μαγικού ρεαλισμού. Δηλαδή με ενδιαφέρουνπάρα πολύ οι γήινες ιστορίες, οι ιστορίες οι ανθρώπινες, όπου υπάρχει όμως έναςμεταφυσικός καταλύτης. Αλλά ο μεταφυσικός αυτός καταλύτης βοηθάει τουςχαρακτήρες να αλλάξουν και να ανακαλύψουνε κάτι. Στην ουσία όμως οι χαρακτήρεςείναι πραγματικοί, δεν είναι σύμβολα, είναι δύο πραγματικοί χαρακτήρες. Πάνω σεαυτήν την αφηγηματική δομή που χρησιμοποίησα τα τελευταία χρόνια προέκυψε καιαυτή η ιστορία. Δύο χαρακτήρες που είναι σχεδόν γήινοι, που ζούνε αυτό τομεταφυσικό καταλύτη που κάτι σημαίνει για την κατάστασή τους. Κάθε ταινία είναιδύσκολη, εξαρτάται πώς θα το κάνεις, οι ταινίες μικρού μήκους που είχα κάνειείναι σε αυτό το κομμάτι μαγικού ρεαλισμού, ήταν ακριβές ταινίες, τηρουμένωντων αναλογιών, οπότε κάπως ήταν ένα βήμα παραπάνω. Στην πραγματικότητα κάναμεό,τι κάναμε και στις μικρού μήκους, τις τοποθετήσαμε σε συγκεκριμένους χώρουςπου τους φτιάξαμε όσο πιο καλά μπορούσαμε, και απλώς είχαμε παραπάνω μέρεςγυρίσματος. Βέβαια οι μεγάλου μήκους έχουν πολλαπλάσιο κόπο, προβλήματα γιατίείναι τριάντα μέρες γυρίσματος και πρέπει να δεις την εξέλιξη των πραγμάτων πουπροκύπτουν. Αλλά από θέμα παραγωγής μου φάνηκε πολύ οικείο, γιατί είχαασχοληθεί με ένα κομμάτι κινηματογράφου που κατασκευαστικά είναι απαιτητικό.Δεν έκανα δηλαδή ταινίες σαββατοκύριακου, έτσι κι αλλιώς γιατί και για τιςμικρού μήκους ταινίες είχα μεγαλεπήβολα σχέδια, μάλιστα κάποιο κομμάτι ήτανπολύ πιο εύκολο, γιατί μέρες παραγωγής είχα λίγες και στη μεγάλου μήκους. Στηνπραγματικότητα γυρίσαμε την ταινία σε 25 μέρες, και μάλιστα 25 πολύ μαζεμένεςμέρες, διότι οι ώρες γυρίσματος που είχαμε κάθε μέρα ήταν πολύ περιορισμένες,αφενός περιοριζόμασταν από το φως. Όπως και να φαίνεται η φωτογραφία, είναι μιαφωτογραφία που έχει γίνει με ρεαλιστικό φως, είναι ωμή φωτογραφία. Είχαμεπεριορισμένο χρόνο γυρίσματος καθώς είχαμε και τη συνθήκη με τα προσθετικά, πουέπρεπε να πάρει πέντε ώρες για να τα βάλουνε στον ηθοποιό, να παίξει 8 ώρες καιάλλες 4 ώρες να τα βγάλουνε. Οπότε ό,τι πλάνο έχει γυριστεί το είδατε μέσα στηνταινία, αυτή είναι όλη η ταινία η οποία γυρίστηκε. Το οποίο είναι καλό, γιατίτο να έχεις κάποιους κανόνες σε αναγκάζει να σκέφτεσαι τι πραγματικά σου είναιαπαραίτητο για την αφήγηση και να λειτουργείς λίγο πιο οικονομικά. Σε κάποιοβαθμό οι περιορισμοί με βοηθάνε να βρω μία καλύτερη ιστορία.

Είναι βέβαιαβασισμένη η ταινία στο μύθο που ανέφερες αλλά νομίζω ότι είναι και μιαμεταφορά, όταν για παράδειγμα λέει κάποιος στην ταινία «εσύ νομίζεις ότι με τηνεπιστήμη όλα τα καταλαβαίνεις». Είναι μεταφορά ή σχόλιο αυτό;

• ΄Όπως δομήσαμετην ταινία θέλαμε να κάνουμε κάτι που είχε σχέση με την συνάντηση δύοδιαφορετικών κόσμων, και για να μη μιλήσω για τους δύο συγκεκριμένους κόσμουςπου δείχνει η ταινία, συνάντηση δύο διαφορετικών οπτικών γωνιών. Κι έτσιείμαστε όλοι οι άνθρωποι. Όλοι οι άνθρωποι πιστεύουμε ότι ο τρόπος που πρέπεινα βλέπουμε τον κόσμο είναι αυτός που βλέπουμε με τα μάτια μας. Καισυγκρουόμαστε κάθε μέρα με τον τρόπο που άλλοι άνθρωποι βλέπουν τον κόσμο κιείναι διαφορετικός. Καταναλώνουμε πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια να πείσουμε τουςάλλους ότι το πώς βλέπουμε εμείς τον κόσμο είναι το σωστό. Ενώ στην πραγματικότητααυτό που προσπαθήσαμε με την ταινία είναι ότι πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσωκαι να αναρωτηθούμε μήπως ο τρόπος που ο άλλος μας λέει είναι τελικά ο πιοσωστός. Και πάνω σε αυτήν την ευρεία τοποθέτηση της ιστορίας μπορείς ναεντάξεις όποιο θέμα έχει ο καθένας μέσα του και μπορεί να ταυτιστεί μεαυτήν την τοποθέτηση.

Πες μου για τοφεστιβάλ του Τορόντο, πώς σου φαίνεται; Πώς είναι να είσαι στο πρώτο μεγάλοφεστιβάλ με την ταινία σου;

• Είναι τοπρώτο μεγάλο φεστιβάλ της πρώτης μεγάλου μήκους μου. Είναι συγκλονιστική ηπροσέλευση του κόσμου, είναι εντυπωσιακό πόσο αγαπάνε τις ταινίες, ως θεατές,και σαν εξέλιξη το πόσο αγαπάνε το φεστιβάλ ως θεσμό. Δηλαδή του δίνουνε ζωή,χειροκροτούν, αγκαλιάζουν τις ταινίες, είναι ένα φεστιβάλ που από όσο το έχωπαρακολουθήσει είναι πολύ audience-oriented, και είναι πολύσημαντικό ταινίες στο πρόγραμμα που είμαστε εμείς, το ‘Discovery’, υπάρχουν πάραπολλές οπτικές γωνίες, ταινίες που έχουν θέματα πολιτικά, μη πολιτικά, καιείναι συγκλονιστικό αυτό το ακροατήριο που είναι ανοικτό και διψάει να δει κάτιπου θα είναι καινούριο, και σε σχέση με τα Ευρωπαϊκά φεστιβάλ που ξέρω το κοινόείναι λιγότερο επικριτικό, είναι περισσότερο ανοιχτοί, θέλουν να απολαύσουν καινα αγκαζάρουν την ταινία. Τα Ευρωπαϊκά φεστιβάλ ασφαλώς έχουν τη δική τουςατζέντα, τη δική τους γλώσσα, τη δική τους ροή και ρεύματα  που πάνε να περάσουνε, αλλά εδώ χαίρομαι πουπροβάλλεται η ταινία, η οποία έγινε με γνώμονα να αγκαζάρει το θεατή, και νατον πάρει σε αυτό το ταξίδι, χαίρομαι που δόθηκε η ευκαιρία η ταινία να κάνειπρεμιέρα εδώ πέρα. Θεωρώ ότι είναι το ιδανικό μέρος για να κάνει μια τέτοιαείδους ταινία πρεμιέρα.

Είναι λοιπόν μιαιδιαίτερη στιγμή που η ταινία ξεκινάει το ταξίδι της στο φεστιβάλ του Τορόντο.

• Ναι γιατί τοΤορόντο είναι μοναδικό στο είδος του φεστιβάλ. Ταυτόχρονα έχουνε παρουσιάσεις,γκαλά, το φεστιβάλ είναι προπομπός των Όσκαρ, θα δείξει ότι αυτές οι ταινίες θαμονοπωλήσουν το ενδιαφέρον στην επόμενη κινηματογραφική σεζόν, οπότε μοιραίατραβάει πάρα πολλά βλέμματα, έχει και το πρόγραμμα Discovery στο οποίο ανήκει ηταινία μου, το οποίο έχει ταινίες πρωτοεμφανιζόμενων ή σκηνοθέτες που κάνουνπρώτη η δεύτερη ταινία. Και μαζί με το βασικό πρόγραμμα που τραβάει τα βλέμματαδίνει μια ευκαιρία σε ανθρώπους να δούνε ταινίες που δε θα τις ξαναδούνε αλλού.Πιθανόν κάποιος από τους δημιουργούς αυτούς να είναι ο δημιουργός του αύριο πουη φωνή του θα επηρεάσει ανθρώπους και θα ακουστεί, και είναι μια μεγάληευκαιρία να αναγνωρίσει κάτι εν τη γενέσει του, μία νέα φωνή.

Η επόμενη ταινίαείναι ήδη στο πλάνο;   

• Η επόμενηταινία είναι στα σκαριά, στην πραγματικότητα δουλεύοντας αυτήν την ταινίαεπειδή όπως αρκετά συχνά συμβαίνει στις ταινίες, πόσο μάλλον στις ταινίες αυτούτου είδους που γίνονται στην Ελλάδα, έχεις πάρα πολύ χρόνο μέχρι να βρεις τηχρηματοδότηση. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία έχω ήδη γράψει δύο μεγάλου μήκουςσενάρια. Ελπίζω ένα από αυτά να έρθει γρήγορα να γίνει. Γιατί για μένα η ταινίαείναι κάπως σαν ερωτική σχέση. Δηλαδή πρέπει να ερωτευτείς μια ιδέα, η οποίαπρέπει για τα επόμενα πέντε – έξι χρόνια να ξυπνάς το πρωί, να είσαι τόσοερωτευμένος και ενθουσιώδης απέναντί της, που να σου επιτρέπει να ξεπερνάς όλατα προβλήματα για να είσαι μαζί της. Οπότε έχω κάποιες ιδέες, θέλω να δω τοφεστιβάλ πώς θα με βοηθήσει, κατά κάποιον τρόπο να υποστηριχθεί η δουλειά πουέκανα τώρα για να με οδηγήσει στο επόμενο βήμα, και πιστεύω ότι κάποια από τιςιδέες θα με καλέσει λίγο περισσότερο από τις άλλες για να την ακολουθήσω γιααυτό το ταξίδι.

Ωραία, καλή επιτυχίακαι θερμά συγχαρητήρια και πάλι.