Έλληνες της Ουκρανίας: Η ιστορία τους στο πέρασμα των αιώνων - (ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ - 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022)

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις που μαίνονται, έφεραν στην επικαιρότητα το τμήμα του Ελληνισμού που ζει και εξελίσσεται στη χώρα.  Το ελληνικό στοιχείο στην Ουκρανία είναι ζωντανό.  Οι πρώτες ελληνικές αποικίες στις ακτές της σημερινής Ουκρανίας ιδρύθηκαν κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.. Οι κάτοικοι αυτών τον αποικιών έκαναν συχνά εμπόριο με άλλους λαούς της Μαύρης Θάλασσας, όπως με τους Σκύθες, τους Κιμμέριους, τους Γότθους και τους Μαιώτες.

Η εισβολή των Μογγόλων στις στέπες του βορά, ανάγκασε τους Έλληνες να παραμείνουν μόνο σε πόλεις στους νότιους λόφους της Κριμαίας και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, στους τουρκόφωνους Ουρούμ και στους Πόντιους που είχαν τα ελληνικά σαν μητρική γλώσσα.  Οι Έλληνες συνυπήρχαν με τους Τατάρους της Κριμαίας μέχρι που η Ρωσική Αυτοκρατορία κατέλαβε την Κριμαία.  Τότε η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ αποφάσισε να μετατοπίσει τον πληθυσμό των Ποντίων στις βόρειες ακτές της Θάλασσας του Αζόφ.  Η νέα επικράτεια που προοριζόταν για τους Έλληνες ήταν μεταξύ Μαριούπολης και Ντόνετσκ.

Την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, πραγματοποιήθηκε η λεγόμενη ελληνική επιχείρηση της Εν Κα Βε Ντε, δηλαδή οι σταλινικές διώξεις εναντίον των Ελλήνων, ως τμήμα της ευρύτερης Μεγάλης Εκκαθάρισης.  Κατά τη διάρκεια αυτών των διώξεων 30.000 Έλληνες στάλθηκαν στα γκούλαγκ της Σιβηρίας.  Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης η Ομογένεια άρχισε και πάλι να ανακάμπτει.  Το 1994 ιδρύθηκε στην ιστορική πόλη της Οδησσού το Παράρτημα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού ύστερα από την άδεια λειτουργίας του υπουργείου Δικαιοσύνης της Ουκρανίας.  Σκοπός του ιδρύματος είναι η προώθηση και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στην Ουκρανία.  Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμος της Οδησσού παραχώρησε με συμβολικό μίσθωμα τρία οικήματα, ένα από τα οποία υπήρξε η ιστορική οικία του Γρηγορίου Ιωάννου Μαρασλή, όπου συνεδρίαζαν και τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 στη χώρα διαμένουν 91.500 Έλληνες, η πλειονότητα των οποίων κατοικεί στην ευρύτερη περιοχή του Ντόνετσκ, όπου βρίσκεται η Μαριούπολη. Στην πραγματικότητα ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος, που μπορεί να φτάνει και τις 150.000. Σήμερα τα συμφέροντα των Ελλήνων εκπροσωπούνται από 95 ελληνικές κοινότητες σε 21 περιοχές της Ουκρανίας, οι οποίες έχουν ενωθεί στην Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Ουκρανίας. Η Μαριούπολη πόλη της περιφέρειας του Ντόνετσκ και λιμάνι στην Αζοφική Θάλασσα, με σχεδόν μισό εκατομμύριο κατοίκους είναι το κέντρο του ελληνισμού, κάτι που μαρτυρεί και το όνομα της πόλης.