Αρχαία Επίδαυρος, ότι πιο deluxe σε «νοσοκομείο» γνώρισε ποτέ η αρχαιότητα!

Η αρχαία Επίδαυρος είναι διάσημη για το καλύτερα σωζόμενο αρχαίο ελληνικό θέατρο, το οποίο όντως αξίζει να επισκεφτεί κάποιος. Αλλά η Επίδαυρος έχει πολλά περισσότερα (και σημαντικότερα) να δώσει!

Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου ήταν το διασημότερο ιερό του θεού της υγείας στην αρχαιότητα. Ήταν ταυτόχρονα ένα «κέντρο για την υγεία» αλλά και τον πολιτισμό, γιατί η σωματική υγεία χρειάζεται και πνευματική. Ο αρχαιολογικός χώρος του Ασκληπιείου μέσα σε μια μικρή καταπράσινη κοιλάδα της Αργολίδας, κάποτε γέμιζε με ασθενείς από όλο τον ελληνικό κόσμο που έφταναν εδώ για να γιατρευτούν. 

Διασημότερο μνημείο του χώρου παραμένει το μεγάλο Θέατρο της Επιδαύρου, και δικαίως, γιατί αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο αρχαίο θέατρο στον κόσμο και ένα από τα τέλεια οικοδομήματα της αρχαιότητας που ευτυχώς μας σώζεται ακόμη σε εξαιρετική κατάσταση. Είναι αλήθεια πως η ακουστική του παραμένει απίστευτη καθώς αν κάποιος σταθεί στο κέντρο και μιλάει φυσιολογικά, μπορεί να ακούγεται σε όλο το θέατρο! 

Δίπλα σε αυτό όμως, μέσα σε γαλήνιο φυσικό τοπίο, απλώνεται το «νοσοκομείο» επί της ουσίας, το Ιερό του Ασκπληπιού με το «ξενοδοχείο» του, τους χώρους αναψυχής, τους κομψούς ναούς, του Ασκληπιού και της Αρτέμιδος, το «εγκοιμητήριο» ή άδυτο, όπου λάβαινε χώρα η θεραπεία των ασθενών, την παλαίστρα και το στάδιο για την εκγύμναση των επισκεπτών. Α, όπως επίσης και ένα σπανιότατο, εντυπωσιακό και άκρως αινιγματικό οικοδόμημα, την Θυμέλη ή Θόλο της Επιδαύρου!

ΜΗ ΧΑΣΕΙΣ

Το Θέατρο της Επιδαύρου 

Χτισμένο τον 4ο αιώνα π.Χ, την περίοδο της μεγάλης ακμής του ιερού, στα ελληνιστικά χρόνια, το Θέατρο αρχικά χωρούσε περίπου 6000 θεατές. Αργότερα, καθώς το ιερό γινόταν όλο και διασημότερο, επεκτάθηκε και διπλασίασε τον αριθμό καθισμάτων. Επί της ουσίας ήταν χώρος ψυχαγωγίας των ασθενών. Τυχεροί όσοι ανάρρωναν μέσα στο Ασκληπιείο, που μπορούσαν να απολαύσουν εξαιρετικές παραστάσεις σε έναν τόσο όμορφο χώρο. Δύο χιλιετίες μετά, οι επισκέπτες απολαμβάνουν την καταπληκτική ακουστική του χώρου, παρακολουθώντας έργα αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας.

Το Ξενοδοχείο

Περνώντας από το μουσείο, συνεχίζουμε για τον αρχαιολογικό χώρο. Το πρώτο κτίσμα που συναντούμε, είναι το λεγόμενο Καταγώγιο, ένα ξενοδοχείο. Τόσοι επισκέπτες, τόσοι ασθενείς, τόσοι προσκυνητές, έπρεπε κάπου να φιλοξενηθούν, και φυσικά το επίπεδο να είναι υψηλό! Ακόμη και για τις μέρες μας θεωρείται ένα μεγάλο κτίσμα. Το διώροφο μεγαλοπρεπές κτήριο θα ήταν πολύ εντυπωσιακό, με τα 160 δωμάτιά του να ανοίγουν σε τέσσερις αυλές-αίθρια, κατάφυτα με διάφορα φυτά και δέντρα. Κανονικές luxury suites για όσους δεν ήθελαν να μείνουν σε παραπήγματα ή τέντες σαν κατασκηνωτές. Κάποιοι άνθρωποι από την αρχαιότητα αγαπούσαν την dolce vita!

Παλαίστρα και Ωδείο

Η μεγάλη παλαίστρα του ιερού, ήταν ο κύριος χώρος άθλησης. Εδώ μπορεί να γυμνάζονταν οι ασθενείς, αλλά σίγουρα γυμνάζονταν και οι διάσημοι αθλητές που έφταναν εδώ για να πάρουν μέρος σε αγώνες. Τι αγώνες; Μα πριν ανακαλυφθεί η τηλεόραση, ο κόσμος έπρεπε να διασκεδάσει με live θεάματα. Και οι ασθενείς του Ασκληπιείου απολάμβαναν live αθλητικές δραστηριότητες από τους καλύτερους αθλητές της εποχής τους. Στα ρωμαϊκά χρόνια, η κεντρική αυλή, που ήταν κενή, φιλοξένησε ένα νέο στεγασμένο κτήριο, ένα Ωδείο, για νέα θεάματα και εκδηλώσεις που είχαν φέρει οι Ρωμαίοι, όπως για παράδειγμα την παντομίμα ή διαγωνισμούς τραγουδιού! 

Στάδιο

Εντυπωσιακά είναι τα αναστηλωμένα ερείπια του σταδίου της Επιδαύρου. Είναι προφανές κατά την περιήγηση στο χώρο, πως ο αθλητισμός είχε τεράστια σημασία στην θεραπεία και αποθεραπεία των προσκυνητών. Παράλληλα όμως, οι χώροι αυτοί δεν χρησιμοποιούνταν μόνο από τους ασθενείς, αλλά χρησίμευαν και ως χώροι εκδηλώσεων για τους προσκυνητές που έρχονταν στο ιερό για τις μεγάλες γιορτές και παρακολουθούσαν καταξιωμένους αθλητές, διάσημους και δημοφιλείς τότε, να διαγωνίζονται.

Ναός του Ασκληπιού

Ο Ασκληπιός, θεός της ιατρικής . Δεν γεννήθηκε στην Αργολίδα αλλά στα Τρίκαλα! Αλλά σιγά μην τον άφηναν έτσι οι Επιδαύριοι!  Νέοι μύθοι ‘εφευρέθηκαν’ και ο Ασκληπιός κατέληξε να είναι…. «ντόπιος». Βοηθούσε στο marketing του νοσοκομείου. Ήταν το μόνο εύλογο επομένως, ο πιο περίτεχνος ναός του ιερού να ανήκει στον Ασκληπιό. Δυστυχώς, παρότι το κτήριο σώζεται σε όχι και τόσο καλή κατάσταση, πολλά από τα εξαιρετικής τέχνης γλυπτά που τον διακοσμούσαν μας σώθηκαν και μπορούμε να τα θαυμάσουμε στο τοπικό μουσείο και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Θυμέλη (Θόλος)

Από τα πιο μυστηριώδη κτίσματα του αρχαίου κόσμου, η κυκλική θυμέλη ήταν ένα οικοδόμημα τέτοιας ομορφιάς και κομψότητας, που τα λίγα λείψανα που σώζονται σήμερα στο τοπικό μουσείο, κόβουν την ανάσα από την τελειότητα της εκτέλεσης. Γνωρίζουμε ότι την έχτισε ο Πολύκλειτος ο νεότερος, ο οποίος μάλιστα έγραψε και βιβλίο, περιγράφοντας το κτήριο και τη χρήση του! Δυστυχώς το βιβλίο δεν σώθηκε, ούτε άλλη αναφορά, άρα το κομψό κυκλικό οικοδόμημα παραμένει ένα αίνιγμα που πρέπει να λύσουμε. Η επικρατέστερη άποψη υποστηρίζει πως ήταν ηρώο-τάφος κάποιου αρχαίου ήρωα, στο οποίο λάμβαναν χώρα και μυστικιστικές τελετές. Οι πολύ πρόσφατες ανασκαφές που ακόμη συνεχίζονται, επιβεβαιώνουν αυτό το ενδεχόμενο!

Εγκοιμητήριο (Άβατο)

Δίπλα ακριβώς στη Θυμέλη, βρίσκεται το κυριότερο κτήριο της ιατρικής πλευράς του ιερού. Το κτήριο αυτό λεγόταν Άβατο, ή Εγκοιμητήριο γιατί αυτό ακριβώς ήταν: ο χώρος που κοιμόταν ο ασθενής! Ο σκοπός ήταν, να προσκυνήσει ο πιστός, να κοιμηθεί στο Άβατο, και εκείνη τη νύχτα, στον ύπνο του, ο θεός Ασκληπιός θα έδινε τη λύση ή τη συμβουλή για τη θεραπεία! Οι ιερείς-γιατροί την άλλη μέρα ερμήνευαν το όνειρο και έδιναν τη θεραπεία. Μας σώζονται πολλές επιγραφές που αναφέρουν τα «θαύματα» του Ασκληπιού που εμφανίστηκε όντως στους προσκυνητές. Η πίστη στον Ασκληπιό δημιουργούσε θρύλους επίσης, όπως την ιστορία του μουγκού παιδιού που όταν οι ιερείς ρώτησαν τον πατέρα του αν σκοπεύει να πληρώσει για να δεχτούν να θεραπεύσουν το παιδί του, το ίδιο το παιδί απάντησε «Ναι!». Στα ελληνιστικά και ύστερα χρόνια από το 323 π.Χ. – 31 μ.Χ., όταν η ιατρική αναπτύχθηκε, η δεισιδαιμονία άρχισε να παραγκωνίζεται και οι θεραπείες είχαν πιο «επιστημονική» προσέγγιση.