Μας κούρασε η Πανδημία

Πλάτων Ρούτης - proutis0107@rogers.com

Η κατάσταση με τον κορονοϊό έχει κρατήσει πολύ και μας δοκιμάζει όλους. Δοκιμάζει την υπομονή μας, τα νεύρα μας, την μοναξιά μας. Όταν άρχισε να σαρώνει όλο τον κόσμο την περασμένη άνοιξη, άνθρωποι από τη Νέα Υόρκη έως τη Ρώμη και το Λονδίνο, στο Δυτικό αλλά και στο Ανατολικό ημισφαίριο, ακύρωσαν γάμους, διακοπές, διέκοψαν τις επισκέψεις στους παππούδες και έλπιζαν ότι θα ήταν μια σύντομη αλλά ουσιαστική περίοδος απομόνωσης. Τα πράγματα είναι δύσκολα και συνεχίζουν να είναι.

Νομίζαμε ότι το καλοκαίρι θα εξάλειφε τον ιό αλλά το φθινόπωρο ήρθε ένα άλλο επικίνδυνο, ανεξέλεγκτο δεύτερο κύμα μολύνσεων. Υπάρχουν διάφορες περιοχές του κόσμου που έχουν  τα χειρότερα στην κατάσταση της πανδημίας μέχρι στιγμής.

Από τα τέλη του 2019 έως και σήμερα όροι όπως: πανδημία, θάνατοι, lockdown, επιβίωση, οικονομική κρίση, επαναπροσδιορισμός, κρούσματα, αποστάσεις, φόβος, εχθρός, περιορισμός, εισέβαλλαν βίαια όχι μόνο στο λεξιλόγιό μας, αλλά και στις ζωές όλων μας, παγκοσμίως.

Συνάνθρωποί μας από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης έχασαν τη ζωή τους. Άλλοι νόσησαν και μερικοί θεραπεύτηκαν. Πολλοί -βέβαια- παραμένουν να αναρωτιούνται ακόμη και τώρα τι όντως ισχύει πραγματικά. Κάποιος ακόμη θυμάται τη γιαγιά του (κι όχι μόνο) από το Μπέργκαμο και κάποιος άλλος από την Ουχάν, αλλά και κάποιος άλλος από την Δραγασιά Κοζάνης που την έχασε και δεν μπόρεσε να την αποχαιρετήσει όπως της άρμοζε.

Τόσο μακρινές περιοχές, αλλά τόσο γνώριμο το συναίσθημα του πόνου και της στεναχώριας που κυριαρχεί σε όλους. Εμείς ως πολίτες του κόσμου μας -πλέον- βιώσαμε το συναίσθημα του πόνου και της στενοχώριας κι όλοι μας θρηνούμε για κάποια απώλεια. Άλλος θρηνεί κάποιο συγγενικό του πρόσωπο, άλλος την παλιά καθημερινότητά του, άλλος την ελευθερία του, άλλος το χαμόγελό του, άλλος την ξεγνοιασιά του και κάποιοι  άλλοι όλα αυτά μαζί.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), στην Κίνα, το νοσηλευτικό προσωπικό ανέφερε υψηλά ποσοστά κατάθλιψης (50%), άγχους (45%) και αϋπνίας (34%), ενώ στον Καναδά το 47% δήλωσε ότι έχει ανάγκη από ψυχολογική υποστήριξη. Υψηλό κίνδυνο διατρέχουν επίσης παιδιά και έφηβοι. Στον Καναδά, το 20% των ατόμων ηλικίας 15-49 ετών ανέφερε ότι έχει αυξήσει την κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ στη Φινλανδία η κατανάλωση αλκοόλ έχει αυξηθεί κατά 23%. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η κατάθλιψη επηρεάζει 264 εκατ. ανθρώπους, ενώ η αυτοκτονία είναι η δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-29 ετών. Ενώ η παροχή ψυχολογικής βοήθειας αποτελεί αδιαμφισβήτητη ανάγκη για την αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων. Ανακούφιση προσφέρουν και μικρότερες πρωτοβουλίες, όπως εκείνη του Πίτερ Μπράουν, στο Λονδίνο. Ο Μπράουν είναι διευθυντής της ζυθοποιίας Forest Road Brewing. Κάθε ημέρα ξεκινάει με το βαν του να σερβίρει βαρελίσια μπίρα στους πελάτες του. «Η χαρά στα πρόσωπά τους είναι αναντικατάστατη. Το βαν δεν χωράει όση μπίρα θα προσφέραμε στο μπαρ, αλλά αυτό που παίρνουμε ως αντάλλαγμα είναι η χαρά των πελατών μας», δηλώνει στο Reuters.

Πολλοί νοσηλευτές που φροντίζουν ασθενείς με Covid-19 υποφέρουν από εξάντληση ή κατάθλιψη, μερικοί έπεσαν και αρκετοί είναι εκείνοι που έχουν υποστεί διακρίσεις εκτός του χώρου εργασίας τους, υποστηρίζει το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών (ICN).

Ο ανεφοδιασμός με ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό για τους νοσηλευτές και τους άλλους επαγγελματίες υγείας σε ορισμένες μονάδες φροντίδας παραμένει ανεπαρκής, τόνισε το ICN, με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας.

"Ανησυχούμε πολύ για την ψυχική υγεία των νοσηλευτών", είπε ο Χάουαρντ Κάτον, ο Βρετανός γενικός διευθυντής του ICN, μιλώντας στο Reuters Television στην έδρα του Συμβουλίου, στη Γενεύη. "Η πιο πρόσφατη έρευνά μας στις εθνικές ενώσεις νοσηλευτών δείχνει ότι πάνω από το 70% (από αυτές τις ενώσεις) δήλωνε ότι οι νοσηλευτές πέφτουν θύματα βίας από τους ασθενείς ή διακρίσεων και ως αποτέλεσμα, ανησυχούν πολύ για την ψυχική υγεία τους", είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον Κότον, οι νοσηλευτές αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που επηρεάζουν την ψυχική υγείας του, στα οποία περιλαμβάνονται η σωματική και η λεκτική βία.

Η πανδημία της COVID-19 είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα σε πολλούς ανθρώπους και να οδηγήσει σε αυτοκτονίες και σε κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, προειδοποίησε χθες ο ΟΗΕ.

Ιδιαίτερο κίνδυνο διατρέχουν σήμερα γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζονται στην πρώτη γραμμή για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ηλικιωμένοι, έφηβοι και όσοι είχαν ήδη ψυχολογικά προβλήματα, δήλωσε ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, καλώντας τις κυβερνήσεις ανά την υφήλιο να επενδύσουν στην ψυχική υγεία των πολιτών, κάτι που έχουν παραμελήσει επί δεκαετίες.

Πόσο επηρεάζεται η ψυχοσύνθεση ενός ανθρώπου από τις αιφνίδιες αλλαγές των συνθηκών ζωής;

Δεν είναι φυσιολογικό να περάσει εύκολα μέσα σε μια ψυχοσύνθεση κάτι που είναι αποδεδειγμένα «επιθετικό». Κανένας λαός στον κόσμο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει άμεσα αιφνίδιες αλλαγές όπως είναι η σοβαρή ασθένεια Covid-19. Ακόμα και οι Γιαπωνέζοι που είναι ένας πειθαρχημένος λαός και έχει μάθει να υπακούει σε κοινωνικές νόρμες, εκφράζουν την ανησυχία τους για τον συγκεκριμένο ιό.

Στη χώρα μας, η Δημόσια έρευνα του Πανεπιστήμιου Αθηνών που έγινε από τις 10 έως 13 Απριλίου σε 3.000 άτομα με θέμα τις ψυχολογικές αντιδράσεις που σχετίζονται με τον κορονοϊό, κατέγραψε ότι το 35,7% των ανθρώπων είχαν υψηλό φόβο, το 22,8% συναισθήματα κατάθλιψης και το 77% αρκετά σοβαρό άγχος. Οι γυναίκες παραδείγματος χάριν ανησυχούν περισσότερο από τους άντρες, οι ηλικιωμένοι ανησυχούν περισσότερο από τους νέους ενώ οι κάτω των 30 που δεν έχουν το φόβο ενός επικείμενου θανάτου δεν δείχνουν σημάδια κατάθλιψης και είναι αυτοί που αποτελούν κοινωνικά τους λιγότερο υπεύθυνους.

Η αλήθεια είναι ότι 80% των κρουσμάτων με κορονοϊό θα είναι ασυμπτωματικά ή θα έχουν ήπια νόσο, 15% θα νοσήσουν και 5% θα χρειαστούν εντατική. Ο κορονοϊός δυστυχώς κολλάει πάρα πολύ εύκολα και δεν αποτελεί μία απλή γρίπη. Είναι χειρότερος από το κοινό κρυολόγημα και επειδή τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται καθημερινά είναι μεγάλος ο φόβος να «μπλοκάρει» το Σύστημα Υγείας.

Χωρίς ανθρώπινη αλληλεπίδραση δημιουργείται κοινωνική μοναξιά. Πως μπορεί η απομόνωση και το άγχος να αντιμετωπιστούν στους ψυχολογικά «ευαίσθητους» ανθρώπους;

Αν μιλάμε για τους ειδικούς πληθυσμούς όπως είναι οι ψυχιατρικοί ασθενείς εκεί υπάρχει πρόβλημα γιατί κόπηκαν πολλές από τις δραστηριότητες που είχαν. Έκλεισαν τα Κέντρα Ημέρας λόγω του κορονοϊού όπου οι ασθενείς έβρισκαν απασχόληση σε συγκεκριμένο θεραπευτικό περιβάλλον. Τώρα είναι απομονωμένοι στα σπίτια τους οπότε φυσικό είναι να εντείνονται τα ψυχολογικά ή τα ψυχιατρικά τους προβλήματα και προσβλέπουμε στην οικογενειακή στήριξη. Αν όμως δεν υπάρχει οικογένεια τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα.

Ας μην ξεχνάμε την περίπτωση του υπεύθυνου του γηροκομείου στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος αυτοκτόνησε επειδή θεώρησε προσωπική του ευθύνη το ότι πέρασε ο κοροναϊός μέσα στο θεραπευτήριο. Το συγκεκριμένο περιστατικό δείχνει πώς ένας άνθρωπος μπορεί να φτάσει  στα άκρα για τον κορονοϊό, άρα θα είναι πιο εύκολο για έναν ψυχιατρικά ασθενή να αντιδράσει παρόμοια.

Η απομόνωση είναι το χειρότερο πράγμα και πάντα επαυξάνει το άγχος και το φόβο. Εκεί χρειάζεται το κοινωνικό πρόσωπο της οικογένειας ή της κοινωνίας για να βοηθηθεί κάποιο άτομο το οποίο είναι υπερευαίσθητο στις αλλαγές.

Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες, έτσι όπως διαμορφώνονται σήμερα, αυξάνουν τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους;

Εννοείται. Η ασθένεια του κορονοϊού έχει δυστυχώς συνέπειες στην οικονομία. Θέλω να πιστεύω ότι ο δυτικός κόσμος έχει τουλάχιστον ένα γερό αποθεματικό το οποίο θα μπορούσε να καλύψει το σοβαρό πρόβλημα ώστε να το χειριστούμε με διαφορετική νοοτροπία. Πώς λέμε επίταξης της ΜΕΘ; Θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο και στην οικονομία δηλαδή να κάνουμε μία επίταξη της οικονομίας για να μπορέσουμε να συντηρήσουμε τον ψυχισμό μας και να γλυτώσουν πολλοί άνθρωποι.

Είναι πράγματι αλήθεια, όλοι μας κάτι χάσαμε, (όχι όμως στον ίδιο βαθμό), κι όλους μας πόνεσε αυτή η απώλεια, μεγαλύτερη ή μικρότερη, ήταν όμως δική μας και πόνεσε! Κάτι ακόμη που πόνεσε πιο πολύ ίσως να είναι ο φόβος. Όλοι μας συνειδητοποιήσαμε ότι είμαστε τόσο μικροί σε κάτι τόσο άγνωστο κι απρόβλεπτο όπως ακριβώς είναι ο Covid-19. Όλοι φοβόμαστε, είναι αλήθεια. Σίγουρα όμως ο φόβος δεν είναι αδικαιολόγητος. Φοβόμαστε για την επόμενη μέρα κι είναι απολύτως λογικό.

Απολύτως λογική όμως είναι κι η ευθύνη για υπεύθυνη στάση ως προς την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης από τον καθένα μας. Ο εχθρός, όπως λένε κι οι ειδικοί, υπάρχει! – μπορούμε όμως να κρατήσουμε τη στάση εκείνη που θα τον αποδυναμώσει, ώστε κι εμείς σιγά σιγά να επανέλθουμε εκεί που γνωρίζαμε μέχρι χθες. Άρα, όσο δικαιολογημένος είναι ο φόβος, αντιστρόφως ανάλογη θα πρέπει να είναι κι η υπεύθυνη στάση μας απέναντί του!

Ο αριθμός των κρουσμάτων παγκόσμια μετράει σε εκατομμύρια. Τα θύματα του Covid -19 μετράνε σε εκατοντάδες χιλιάδες.  

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπέρασαν τα οκτώ εκατομμύρια γνωστά κρούσματα την περασμένη εβδομάδα και ανέφεραν περισσότερες από 70.000 νέες λοιμώξεις την Παρασκευή, οι περισσότερες σε μία μέρα από τον Ιούλιο. Δεκαοκτώ πολιτείες πρόσθεσαν περισσότερες νέες μολύνσεις από κορωνοϊό κατά τη διάρκεια των επτά ημερών από οποιαδήποτε άλλη εβδομάδα της πανδημίας.

Στην Ευρώπη, κρούσματα και νοσηλείες αυξάνονται. Η Βρετανία επιβάλλει νέους περιορισμούς και η Γαλλία έχει θέσει τις πόλεις σε «μέγιστη προειδοποίηση», διατάζοντας πολλούς να κλείσουν όλα τα μπαρ, γυμναστήρια και αθλητικά κέντρα. Η Γερμανία και η Ιταλία έκαναν ρεκόρ για τις περισσότερες καθημερινές περιπτώσεις. Και η Τσεχική Δημοκρατία περιέγραψε το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης «σε κίνδυνο κατάρρευσης», καθώς τα νοσοκομεία είναι συντριμμένα και συμβαίνουν περισσότεροι θάνατοι από ό,τι οποιαδήποτε στιγμή στην πανδημία. Τέτοια παγκοσμιοποίηση της ασθένειας και με τόσο γρήγορο ρυθμό, πρώτη φορά γίνεται.

Οι άνθρωποι βαρέθηκαν να βάζουν καρδούλες στα παράθυρά τους και αρκουδάκια, δήλωσε η Κάτι Ρόζενμπεργκ (Katie Rosenberg) δήμαρχος του Wausau, Γουοσκάνσιν του Καναδά, μια πόλη 38.000 όπου ένα νοσοκομείο έχει ανοίξει μια επιπλέον μονάδα για τη θεραπεία ασθενών με Covid-19. «Κουράστηκαν»!