Στο αφιέρωμα που ετοιμάσαμε τα ορεινά και παραθαλάσσια χωριά της Σάμου είναι ένας νέος κόσμος που αξίζει να τον γνωρίσεις. Γεμάτα πράσινο, ιστορία και πολιτισμό θα τα συναντήσεις βρεις από τις ακτές μέχρι τους γεμάτους αμπέλια πρόποδες των βουνών.
Γοητευμένοι από τις παραλίες και από τα καταπράσινα πευκοδάση οι επισκέπτες της Σάμου ερωτεύονται αυτό τον τόπο, που είναι γνωστός και ως πατρίδα της Ήρας, συζύγου του Δία. Αν όμως θέλεις να διαρκέσει στο χρόνο η σχέση σου με την Σάμο, τότε θα πρέπει να κοιτάξεις βαθιά μέσα στην ψυχή της: να γνωρίσεις τα χωριά.
Υπάρχουν διάσπαρτα χωριουδάκια σε ολόκληρο το νησί. Ένα προς ένα αποτυπώνουν όλη την «αυθεντικότητα» του Βόρειου Αιγαίου. Εκείνα που θα βρεις πιο κοντά στις ακτές είναι πιο κοσμοπολίτικα. Τα ορεινά είναι πιο ήσυχα. Όπου και αν βρεθείς πάντως θα σε μαγέψουν τα μικρά γραφικά λιμανάκια και οι πλατείες, η τοπική αρχιτεκτονική και η παράδοση, οι αμπελώνες που παράγουν το παγκοσμίως διάσημο γλυκό κρασί της Σάμου, οι ιδανικές για κολύμπι παραλίες.
Με τόσο πράσινο γύρω σου είναι βέβαιο πως θα θέλεις να εξερευνήσεις και τα πεζοπορικά μονοπάτια που ξεκινούν από τα χωριά και οδηγούν σε αξιοθέατα και καταρράκτες. Ή μπορείς απλά να επιλέξεις ένα ταβερνάκι για να απολαύσεις την τοπική κουζίνα. Είναι και αυτός ένας τρόπος να αγαπήσεις λίγο περισσότερο την Σάμο.
ΜΗ ΧΑΣΕΙΣ
Υπάρχουν περίπου 30 χωριά, ανάμεσα στα οποία μπορείς να επιλέξεις ποια θα επισκεφθείς. Εμείς εδώ σου προτείνουμε δύο διαδρομές εξερεύνησης. Μια παραθαλάσσια και μια ορεινή.
Παραθαλάσσια χωριά
Κοκκάρι
Παίρνοντας τον παραλιακό δρόμο από το Βαθύ, κύριο λιμάνι και πρωτεύουσα της Σάμου, φτάνεις στο Κοκκάρι. Ένα πολύχρωμο, γραφικό χωριό και ένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά της Σάμου. Τα καφενεία και οι πολύχρωμες βάρκες στο μικρό λιμανάκι είναι το ιδανικό τελείωμα σε μια εικόνα τόσο τέλεια, που νομίζεις πως κοιτάζεις πίνακα ζωγραφικής. Εδώ μπορείς να φας πρωινό, να δοκιμάσεις τοπικά προϊόντα, να περιπλανηθείς στα δρομάκια και να χαζέψεις τα γραφικά σπιτάκια ή να πάρεις κάποιο από τα μονοπάτια που οδηγούν στα γύρω δάση. Πριν αποχαιρετήσεις το Κοκκάρι, μην ξεχάσεις να κάνεις μια βουτιά στα Μικρά Λιμανάκια, την παραλία ακριβώς δίπλα στο χωριό.
Πυθαγόρειο
Είναι λίγο μεγαλύτερο από χωριό, όμως πιο «ζεστό και οικείο» από πόλη. Σίγουρα αποτελεί τον σημαντικότερο οικισμό της Σάμου. Η γενέτειρα του Πυθαγόρα ήταν η πρώτη πρωτεύουσα του νησιού (5ος αιώνας π.Χ.) και συγκαταλέγεται ολόκληρη στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Εξερεύνησε το λιμάνι και τα πλακόστρωτα δρομάκια περπατώντας και μη φύγεις αν δεν έχεις επισκεφθεί κάποια από τα κοντινά αξιοθέατα: τα αρχαία Πολυκράτεια Τείχη και τον Πύργο του Λογοθέτη, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το συγκλονιστικό Ευπαλίνειο Όρυγμα (τούνελ), σήμα κατατεθέν της περιοχής από τον 6ο π.Χ. αιώνα, και φυσικά το Ηραίον, αρχαιολογικό χώρο με ναό αφιερωμένο στη θεά Ήρα, επίσης Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ποσειδώνιο
Μετά από τόσες εξερευνήσεις σε αξιοθέατα η διάθεση αλλάζει εντελώς μόλις βρεθείς στην τελευταία παραθαλάσσια στάση: το μικρό ψαροχώρι Ποσειδώνιο στην νοτιοανατολική ακτή, είναι ένας απόλυτος προορισμός ηρεμίας και χαλάρωσης. Ιδανικό για να απολαύσεις το ουζάκι σου σε μια από τις παραλιακές ταβέρνες ή ένα ήσυχο, απογευματινό μπάνιο στην απομονωμένη αμμουδιά του. Το απόγευμα κάνε μια βόλτα στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου για να απολαύσεις πανοραμική θέα και μαγικά ηλιοβασιλέματα.
Ορεινά χωριά
Άμπελος
Όπως μαρτυρά το όνομά του, βρίσκεσαι στο χωριό που σε εισάγει στην ιστορία της αμπελουργίας της Σάμου. Σε υψόμετρο περίπου 300μ. επάνω στο όρος Καρβούνη (ένα από τα δύο βουνά της Σάμου) είναι γεμάτο από γραφικά δρομάκια και καλοδιατηρημένα σπίτια, τα οποία αποτελούν κλασσικά δείγματα Σαμιώτικης αρχιτεκτονικής. Σίγουρα την προσοχή σου θα τραβήξουν εδώ τα ταβερνάκια με θέα το Αιγαίο και με νόστιμα, παραδοσιακά ελληνικά πιάτα φτιαγμένα από τοπικές πρώτες ύλες. Μην ξεχνάμε φυσικά το τοπικό κρασί- δε θα μπορέσεις να αντισταθείς σε ένα ποτηράκι... Αν είσαι λάτρης της πεζοπορίας, ξεκίνα τη διαδρομή σου από το χώρο στάθμευσης του χωριού. Θα διασχίσεις πευκοδάση και ελαιώνες για να φτάσεις μέσα σε μόλις μισή ώρα σε εντυπωσιακούς καταρράκτες και σπήλαια.
Μανωλάτες
Παραμένεις στους πρόποδες του όρους Καρβούνη, για να επισκεφθείς ακόμα ένα χωριό με θέα το Αιγαίο, περικυκλωμένο από αμπελώνες και δάση. Διάσημο για τα πέτρινα σπίτια του, τα πλακόστρωτα δρομάκια και τις ατμοσφαιρικές ταβέρνες, το χωριό αυτό αποτελεί άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Σαμιώτικης παράδοσης. Στις πιο σημαντικές δραστηριότητες των κατοίκων του συγκαταλέγονται η κεραμική και η υφαντουργία με αργαλειό και μπορείς, αν θέλεις, να τους παρακολουθήσεις να δημιουργούν έργα τέχνης στα εργαστήριά τους. Ωστόσο, οι περισσότεροι ασχολούνται με την αμπελουργία. Στο χωριό δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτων, ενώ από εδώ ξεκινούν πολλά, σηματοδοτημένα πεζοπορικά μονοπάτια, τα οποία οδηγούν στην κοιλάδα των Αηδονιών.
Βουρλιώτες
Χτισμένο τον 16ο αιώνα ανάμεσα σε ψηλά πεύκα, ελαιώνες και αμπέλια. Μόλις έφτασες στους Βουρλιώτες, σε υψόμετρο 360μ. Εδώ μπορείς να θαυμάσεις απίστευτη θέα, αμπελώνες που παράγουν την ποικιλία Μοσχάτο και πολλές πηγές. Κοντά στο χωριό αναζήτησε οπωσδήποτε την πηγή της Πνάκας και τη Μονή της Παναγίας της Βροντιανής, η οποία πιστεύεται ότι είναι η παλαιότερη στο νησί. Τα ανακαινισμένα σπίτια και τα προϊόντα τοπικής παραγωγής θα σου μείνουν αξέχαστα. Το ίδιο και το ντόπιο κρασί! Α, μην ξεχάσεις να δοκιμάσεις σύκα, κίτρο και κεράσια. Είναι εξαιρετικά, όταν είναι η εποχή τους.
Μυτιληναίοι
Προχωρώντας λίγο πιο νότια φτάνεις στο ημιορεινό χωριό Μυτιληναίοι ή Μυτιληνιοί. Χτισμένο αμφιθεατρικά δεν είναι μόνο ένα από τα μεγαλύτερα, αλλά σίγουρα και ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά χωριά της Σάμου. Σήμα κατατεθέν του, τι άλλο; Η κεντρική πλατεία με τα καφενεία, τα μαγαζάκια και τις ταβέρνες. Εκτός από το πολύ πλούσιο σε εκθέματα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Αιγαίου το χωριό φημίζεται για τις έξι εκκλησίες και τα πολλά παρεκκλήσια της. Το καλοκαίρι μπορείς να δεις και ταινιούλα στο θερινό σινεμά.
Μαραθόκαμπος
Πιο προς τα δυτικά, στους πρόποδες του όρους Κέρκης, βρίσκεται ο Μαραθόκαμπος, ένα χωριό που φέρει την ονομασία του κοντινού όρμου με τις πολλές παραλίες. Αν και εδώ θα βρεις περίπου όλα όσα έχεις δει και στα άλλα ορεινά χωριά, όπως πλακόστρωτα δρομάκια, πέτρινα σπίτια, πηγές και εκκλησίες, ο Μαραθόκαμπος έχει την ιδιαιτερότητα πως μοιάζει να έχει παγώσει στο χρόνο. Κοντά στο χωριό θα βρεις της σπηλιές της Σαραντασκαλιώτισσας (ονομάστηκε έτσι από τα 40 σκαλοπάτια στην είσοδό της, όπου θα συναντήσεις και μια εκκλησία) και του Πυθαγόρα (καταφύγιο του γνωστού μαθηματικού της αρχαιότητας κατά το διωγμό του από τον τύραννο Πολυκράτη).