Ο Καναδάς υπό επίθεση για τη δημοσιονομική του πολιτική εν μέσω πολιτικών εντάσεων

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Καθώς η κυβέρνηση του Justin Trudeau ετοιμάζεται να παρουσιάσει την φθινοπωρινή οικονομική δήλωση (FES) οι Καναδοί, την ίδια στιγμή, αναμένουν την ανακοίνωση νέων σημαντικών οικονομικών δαπανών. Ο φθινοπωρινός προϋπολογισμός παραδοσιακά θεωρείται ως μία απλή ενημέρωση απόδοσης των οικονομικών πολιτικών και ταμειακής ισορροπίας αφού παρουσιάζει τα προτεινόμενα κρατικά έσοδα και τις κρατικές δαπάνες. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η παρουσίαση του έχει λάβει τη μορφή ενός «μίνι προϋπολογισμού», αφού συχνά εισάγονται νέες οικονομικές δεσμεύσεις. Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι η φετινή δήλωση θα ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο παρά τις ανησυχίες για την κλιμάκωση των ελλειμμάτων και την αυξανόμενη πίεση στα δημόσια οικονομικά.
Στοιχεία από την πρόσφατη ιστορική καταγραφή δεδομένων υπογραμμίζουν την συνεχή ανοδική αναθεώρηση των εκτιμώμενων δαπανών από την κυβέρνηση. Για παράδειγμα, οι δαπάνες προγράμματος για το οικονομικό έτος 2023/24 είχαν αρχικά εκτιμηθεί στα 436,5 δισεκατομμύρια δολάρια στον προϋπολογισμό του 2022 αλλά αυξήθηκαν στα 449,8 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε λίγους μήνες. Οι προβλέψεις για το οικονομικό έτος 2024/25 έχουν επίσης αυξηθεί από τα 441,6 δισεκατομμύρια δολάρια στον Προϋπολογισμό του 2022 στα 483,6 δισεκατομμύρια δολάρια στον Προϋπολογισμό του 2024. Με άλλα λόγια, μία αύξηση 42 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δύο χρόνια. Κατά πολλούς αυτές οι αναθεωρήσεις υποδηλώνουν μια επαναλαμβανόμενη αδυναμία τήρησης των δημοσιονομικών σχεδίων ενώ την ίδια στιγμή δεν μελετώνται ή προστίθενται τα διεθνή μακροοικονομικά στοιχεία.

Η Freeland μεταξύ οράματος και κριτικής
Η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών Chrystia Freeland αναμένεται να υποστηρίξει την προσέγγιση των Φιλελευθέρων για τις επενδύσεις, αναφέροντας επίσης τις επιτυχίες μείωσης του πληθωρισμού αλλά και τη διατήρηση της ανεργίας σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι επικριτές και πολιτικοί της αντίπαλοι την κατηγορούν ότι συνεχώς παρακάμπτει το αυξανόμενο διαρθρωτικό έλλειμμα, το οποίο επιδεινώνεται από τις ad hoc δαπάνες και τις καθυστερημένες δεσμεύσεις για τη δημοσιονομική ισορροπία.
Ο Freeland αντιμετώπισε επίσης αντιδράσεις για τον ασαφή καθορισμό μακροπρόθεσμων προτεραιοτήτων. Την ίδια στιγμή, όμως, η ίδια εστιάζεται να εφαρμοσθούν μέτρα προς ανάκαμψη της καναδικής οικονομίας και την οικονομική ενίσχυση με μέτρα υπέρ της ευχέρειας των καναδικών οικογενειών. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι οι βραχυπρόθεσμες δαπάνες κινδυνεύουν να υπονομεύσουν την ανθεκτικότητα της καναδικής οικονομίας μακροπρόθεσμα. Η ηγεσία του Freeland στην πλοήγηση αυτής της επισφαλούς ισορροπίας θα επηρεάσει σημαντικά την αντίληψη του κοινού για τη δημοσιονομική ικανότητα της κυβέρνησης.

Από τον λαϊκισμό στον πραγματισμό…;
Οι Συντηρητικοί του Pierre Poilievre βλέπουν δημοσιονομικά λάθη χαρακτηρίζοντας την κυβέρνηση Trudeau ως οικονομικά ανεύθυνη. Η ρητορική του Poilievre απευθύνεται σε δημοσιονομικούς συντηρητικούς και ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης και χαμηλότερα την ίδια ώρα που όλοι συμπιέζονται από το αυξανόμενο κόστος, τοποθετώντας το κόμμα του ως λύση απέναντι σε αυτό που αποκαλεί ως «την δεκαετία αλόγιστων φιλελεύθερων δαπανών». Οι σκεπτικιστές οικονομολόγοι, όμως, προειδοποιούν ότι οι προτάσεις των Συντηρητικών, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών κινήτρων για τους αγοραστές πρώτης κατοικίας, στερούνται σαφήνειας για την άσκηση και εφαρμογή των πολλά υποσχόμενων πολιτικών του προτάσεων.
Το NDP του Jagmeet Singh προσφέρει και αυτό μία εντελώς διαφορετική οικονομική πρόταση. Ο Singh υποστηρίζει την επέκταση των κοινωνικών προγραμμάτων, όπως αυτής της η καθολικής φαρμακευτικής φροντίδας και τη φορολόγηση των εταιρικών κερδών για τη χρηματοδότηση και άσκηση αυτών των πολιτικών. Η ώθησή του για προοδευτικές μεταρρυθμίσεις έχει βρει έλξη στους νεότερους ψηφοφόρους, αλλά περιπλέκει τη σχέση του κόμματός του με τους Φιλελεύθερους, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση του από το κυβερνητικό συνδυασμό και της μεταξύ τους συμφωνίας. Η πολτική αυτή στρατηγική του Singh τονώνει την αυξανόμενη πόλωση μεταξύ των διάφορων οικονομικών σκέψεων εντός του κοινοβουλίου.
Εν τω μεταξύ, ο Yves-François Blanchet, επικεφαλής του Bloc Québécois, εστιάζεται με χειρουργική ακρίβεια στα συμφέροντα του Κεμπέκ. Την στιγμή που πιέζει για αυξημένη οικονομική ασφάλεια των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας και επικεντρώνεται στην κατάθεση προτάσεων υπέρ μεγαλύτερης επαρχιακής αυτονομίας του Quebec κινδυνεύοντας να αποξενώσει τους ψηφοφόρους εκτός του Κεμπέκ.

Εσωτερικές φιλελεύθερες εντάσεις
Οι προκλήσεις, όμως, του Καναδού πρωθυπουργού δεν έρχονται μόνο από εξωτερικούς αντιπάλους αλλά και μέσα στο κόμμα του. Οι διαφωνίες μεταξύ των Φιλελεύθερων βουλευτών αντικατοπτρίζουν τη δυσαρέσκεια με την τρέχουσα κατεύθυνση της κυβέρνησης, ιδίως όσον αφορά τη στέγαση και την οικονομική ευχέρεια. Ορισμένα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας φέρεται να έχουν ζητήσει σαφέστερα χρονοδιαγράμματα για τη μείωση του ελλείμματος, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ρωγμές στις προσπάθειες σύστασης ενιαίου μετώπου στην οικονομική πολιτική του κόμματος. Η οικονομική ηγεσία είναι θα βρίσκεται στο μικροσκόπιο καθώς προσπαθεί να εξισορροπήσει τις ανταγωνιστικές απαιτήσεις από την κοινοβουλευτική ομάδα του και το εκλογικό σώμα

Οικονομικοί και πολιτικοί κίνδυνοι
Το ευρύτερο οικονομικό πλαίσιο συνδυάζει αυτές τις πολιτικές προκλήσεις. Ενώ ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η παγκόσμια οικονομική αστάθεια, συμπεριλαμβανομένων πιθανών γεωπολιτικών διαταραχών, θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο την ανάκαμψη κάθε χώρας και όχι μόνο του Καναδά. Οι επικριτές των κυβερνητικών πολιτικών διαφαίνεται να υποστηρίζουν ότι τα μακροοικονομικά στοιχεία πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα σε τέτοιου είδους κινδύνους, ωστόσο τα πρόσφατα στοιχεία τους υποδηλώνουν μία συνεχή έμφαση σε πολιτικά βραχυπρόθεσμες λύσεις έναντι των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Ο επερχόμενος Φθινοπωρινός Οικονομικός Προϋπολογισμός θα είναι καίριας σημασίας για την κυβέρνηση του Trudeau γιατί η αυξανόμενη δημόσια δυσαρέσκεια και ο εντεινόμενος πολιτικός έλεγχος προσφέρουν ένα όραμα που μάλλον δεν αντιμετωπίζει τόσο τις ανησυχίες όσο και τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Προς το παρόν, η πορεία προς τα εμπρός παραμένει γεμάτη αβεβαιότητα, καθώς οι Καναδοί περιμένουν να δουν πώς η κυβέρνησή τους σχεδιάζει να πλοηγηθεί σε αυτούς τους ταραχώδεις καιρούς ιδιαίτερα όταν το «εκκρεμές» μυστικό πρόωρων εκλογών -σε επαρχιακό και ομόσπονδο επίπεδο- ταλαντεύεται στους πολιτικούς διαδρόμους.

‍