PISA: Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών

Η Ελλάδα στην 43η θέση και ο Καναδάς στην 8η

Στην 43η θέση η Ελλάδα με 436 βαθμούς και στην 8η θέση ο Καναδάς με 506 βαθμούς στον διαγωνισμό Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (Programme for International Student Assessment – PISA) που δημοσίευσε στις 5 Δεκεμβρίου ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός ορθώνει, όμως, πολλά ερωτηματικά και αντίλογο για την μεθοδολογική του ορθότητα και πολιτική του στόχευση αλλά είναι ενδεχομένως σε θέση να αποδώσει μία γενική εικόνα της μαθητικής «παιδεύσεως» παρά τα σημαντικά ερωτηματικά που εγείρονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα διεθνώς.
Πανδημία η αιτία της πτώσης της βαθμολόγησης
Την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού που διεξήχθει το 2022 με έναν χρόνο καθυστέρηση λόγω της πανδημίας Covid-19 αφού έπρεπε κανονικά να διεξαχθεί το 2021. Σύμφωνα με αυτήν, λοιπόν, οι επιδόσεις όλων των μαθητών διεθνώς έπεσαν σε σχέση με τον προηγούμενο διαγωνισμό, που διεξήχθει το 2018. Ο μέσος όρος των συμμετεχόντων χωρών έπεσε κατά 15 μονάδες στα μαθηματικά, κατά 10 μονάδες στην κατανόηση κειμένου και κατά 2 μονάδες στις φυσικές επιστήμες. Η πτώση για τους μαθητές της Ελλάδας, η οποία είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Στα μαθηματικά ήταν κατά 21 μονάδες, στην κατανόηση κειμένου κατά 19 και τις φυσικές επιστήμες κατά 11 μονάδες. Η αντίστοιχη πτώση των μαθητών του Καναδά ήταν κατά 15 μονάδες στα μαθηματικά, κατά 13 μονάδες στην κατανόηση κειμένου και κατά 3 μονάδες στις φυσικές επιστήμες. Δυστυχώς οι πτωτικές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών είναι ξεκάθαρες αφού τα αποτελέσματα του διαγωνισμού καταγράφουν μία αθροιστική καθίζηση 51 μονάδων και στα τρία αξιολογούμενα αντικείμενα ενώ η πτώση του μέσου όρου του ΟΟΣΑ ήταν 27 μονάδες.
Η σημαντική αυτή βουτιά, η οποία αποτυπώθηκε για πρώτη φορά από το 2000 που έγινε ο πρώτος διαγωνισμός, οφείλεται στην επιρροή της πανδημίας στα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών, και όχι μόνο, που μετείχαν του διαγωνισμού. Σύμφωνα με συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Τορόντο Σταρ (Toronto Star) o διευθυντής εκπαίδευσης και δεξιοτήτων του ΟΟΣΑ, κ. Αντρέα Σλέισερ, τόνισε πως «Ενώ είναι εμφανές ότι ορισμένες χώρες και οικονομίες έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στην εκπαίδευση τους, η συνολικότερη εικόνα είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Στις δύο δεκαετίες που διεξάγονται οι διαγωνισμοί PISA, ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ δεν έχει αλλάξει δραστικά. Ωστόσο, αυτός ο κύκλος (αξιολογήσεων) κατέγραψε μία πρωτοφανή πτώση των επιδόσεων».
Σύμφωνα με την καθηγήτρια του τμήματος Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών και Εθνική Συντονίστρια του διεθνούς εκπαιδευτικού διαγωνισμού, κας. Χρύσα Σοφιανοπούλου, «Τα αποτελέσματα ήταν αναμενόμενα. Ειδικά στον συγκεκριμένο κύκλο του διαγωνισμού PISA, η πτώση, που σημείωσαν σχεδόν όλες οι χώρες, αποδίδεται στην πανδημία. Ωστόσο, η χώρα μας βρίσκεται διαχρονικά σε χαμηλές θέσεις, από τότε που ξεκίνησε ο διαγωνισμός, το 2000. Τα αποτελέσματα του PISA δεν είναι ούτε για κλάματα, ούτε για πανηγυρισμούς. Πρόκειται για μία έρευνα, από την οποία αντλούμε κάποια στοιχεία για μελέτη και προβληματισμό».
Παρότι ο Καναδάς βαθμολογήθηκε σε υψηλή θέση, οι βαθμολογήσεις της στα τρία γνωστικά αντικείμενα κατέγραψαν πτωτικές τάσεις. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με το 2012 ο αριθμός των καναδών μαθητών που βαθμολογήθηκαν κάτω από την βάση έχει αυξηθεί κατά 7 μονάδες στα μαθηματικά, κατά 7 μονάδες στην κατανόηση κειμένου και κατά 4 μονάδες στις φυσικές επιστήμες. Κάνοντας αναφορά στα αποτελέσματα του διαγωνισμού σε ομιλία του στην Βουλή της επαρχίας, ο Υπουργός Εκπαίδευσης του Οντάριο, κ. Στέφαν Λέτσε, δήλωσε πως «Όλα αυτά μαζί μας οδηγούν σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Είναι πολύ υποσχόμενα (αυτά τα αποτελέσματα) αλλά πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα για να ξαναμπούν αυτά τα παιδιά σε πρόγραμμα».
Επιπρόσθετα, στα καταγεγραμμένα παραδείγματα των δύο χωρών κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης -ιδιαιτέρως για την Ελλάδα- οι τεράστιες μειώσεις κονδυλίων στην εκπαίδευση είχαν ως επακόλουθο, εν μέσω όλων, και τον μη διορισμό εκπαιδευτικών στις διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Έξι χώρες της Ασίας στην πρώτη δεκάδα
Σημαντικό στοιχείο των αποτελεσμάτων είναι ότι στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης βρίσκονται έξι χώρες της Ασίας οι οποίες καταλαμβάνουν τις έξι πρώτες θέσεις ενώ τρεις είναι ευρωπαϊκές. Οι χώρες που καταλαμβάνουν τις δέκα πρώτες θέσεις στην κατάταξη των 81 χωρών που συμμετείχαν είναι η Σινγκαπούρη, το Μακάου (ειδική διοικητική περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας), η Ταϊβάν (αυτοαναγνωρίζεται ως κυρίαρχο κράτος ενώ η Κίνα την θεωρεί επαρχία της), η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, το Χονγκ Κονγκ, η Εσθονία, ο Καναδάς, η Ιρλανδία και η Ελβετία. Περίπου 690.000 μαθητές, 15 ετών, συμμετείχαν στον διαγωνισμό.