Στρατηγικός σκακιστικός ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Καναδά

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Τα δασμολόγια του Trump αλλάζουν το παγκόσμιο εμπόριο
Η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου, Donald Trump, να επιβάλει δασμούς σε παγκόσμια κλίμακα σηματοδοτεί μία ιστορική στροφή στην εμπορική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών με σοβαρές συνέπειες για τον Καναδά και άλλες μεγάλες οικονομίες. Η αμερικανική κυβέρνηση, επικαλούμενη το αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 1,83 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2024, επιχειρεί να αναδιαμορφώσει, σύμφωνα με τους ίδιους, το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα μέσα από μία τριμερή στρατηγική. Την αναδιάρθρωση του προϋπολογισμού, τη μείωση του μεγέθους της κυβέρνησης και την επιβολή δασμών ως νέο μηχανισμό άντλησης εσόδων και προσέλκυσης επενδύσεων.
Μετά από μία κρίσιμη συνάντηση μεταξύ κορυφαίων αξιωματούχων των ΗΠΑ και Καναδών εκπροσώπων, όπως η πρέσβης του Καναδά στις ΗΠΑ, Kirsten Hillman, ο έπαρχος του Οντάριο, Doug Ford, και ο David Paterson, εκπρόσωπος του Οντάριο στην Ουάσιγκτον, κατέστησαν σαφές ότι οι δασμοί δεν αποτελούν απλώς ένα εργαλείο πίεσης προς τον Καναδά αλλά μία ευρύτερη στρατηγική των ΗΠΑ για την παγκόσμια οικονομία. Ο Paterson χαρακτήρισε τους δασμούς ως νέα «πάγια πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών» και τόνισε πως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν πολύ καλά τον αντίκτυπο αυτής της ιστορικής μετατόπισης στις διεθνείς εμπορικές ροές.
Η αμερικανική στρατηγική περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες. Ο πρώτος αφορά μια ευρεία δημοσιονομική μεταρρύθμιση που περιλαμβάνει περικοπές φόρων και δαπάνες τρισεκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό τη μείωση του ελλείμματος. Ο δεύτερος είναι η συρρίκνωση του μεγέθους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης μέσω της νεοσύστατης υπηρεσίας του «Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας» υπό την καθοδήγηση του επιχειρηματία Elon Musk. Ο τρίτος και πιο «ριζοσπαστικός(;)» άξονας είναι η εφαρμογή ενός συστήματος δασμών που, σύμφωνα με την αμερικανική πλευρά, όχι μόνο θα προσφέρει σημαντικά έσοδα στο αμερικανικό κράτος, αλλά θα ενισχύσει τις επενδύσεις εντός των ΗΠΑ και θα επαναφέρει εντός των αμερικανικών συνόρων την παραγωγή από το εξωτερικό.
Στις 2 Απριλίου, το νέο αμερικανικό εμπορικό καθεστώς θα τεθεί σε ισχύ με την Ουάσιγκτον να επιβάλει δασμούς κατά τομέα σε όλα τα κράτη. Σύμφωνα με τον Paterson, οι χώρες που θα ευθυγραμμιστούν περισσότερο με τις αμερικανικές πολιτικές θα είναι οι πρώτες που θα έχουν τη δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης ή άρσης των δασμών. Αυτό σημαίνει πως η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει απλώς να διατηρήσει την ηγεμονική της θέση στο παγκόσμιο εμπόριο αλλά να επανακαθορίσει τις εμπορικές της σχέσεις με βάση έναν μηχανισμό επιβράβευσης και τιμωρίας.
Η Καναδή πρέσβης στις ΗΠΑ, Kirsten Hillman, υπογράμμισε πως η καναδική κυβέρνηση έλαβε πλήρη ενημέρωση για τις προθέσεις των ΗΠΑ ωστόσο η στάση της Ουάσιγκτον δεν άφησε περιθώρια διαπραγμάτευσης. Όπως σημείωσε «οι Αμερικανοί αξιωματούχοι παρέθεσαν το εμπορικό τους σχέδιο με λεπτομέρειες, αλλά παρά τις ανησυχίες του Καναδά, δεν υπήρξε καμία ένδειξη αλλαγής πλεύσης από την αμερικανική πλευρά».
Σε απάντηση, ο Καναδάς ανακοίνωσε την επιβολή δασμών ύψους 29,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικανικά προϊόντα, από χάλυβα και αλουμίνιο μέχρι ηλεκτρονικούς υπολογιστές και αθλητικό εξοπλισμό. Ο τότε και πρώην υπουργός Οικονομικών, Dominic LeBlanc, τόνισε ότι ο Καναδάς «δεν θα μείνει αδρανής» μπροστά σε αυτή την επίθεση κατά των βασικών του βιομηχανιών. Παράλληλα, η κυβέρνηση του Οντάριο προχώρησε σε ένα ακόμη πιο δραστικό μέτρο, αυξάνοντας κατά 25% τη φορολόγηση των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μέτρο αυτό, σύμφωνα με αξιωματούχους, θα πλήξει άμεσα 1,5 εκατομμύριο αμερικανικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις στις πολιτείες της Μινεσότα, της Νέα Υόρκης και του Μίσιγκαν.
Ο έπαρχος του Οντάριο, Doug Ford, υιοθετώντας σκληρή ρητορική, δήλωσε ότι είναι έτοιμος να κλιμακώσει τα αντίποινα ακόμη και να σταματήσει εντελώς την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ εάν η Ουάσιγκτον επιμείνει στην επιβολή δασμών. Οι δηλώσεις του Ford δείχνουν την αποφασιστικότητα του Καναδά να προστατεύσει την οικονομία του και να αποτρέψει μια αμερικανική οικονομική επίθεση, όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς αναλυτές αλλά την ίδια στιγμή θέτει και επιπλέον σημαντικά ερωτήματα.
Η ένταση στις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών πλέον δεν περιορίζεται μόνο στις διαπραγματεύσεις. Σε κοινωνικό επίπεδο, η καναδική κοινή γνώμη αντιδρά έντονα, με εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, εκκλήσεις για μποϊκοτάζ αμερικανικών προϊόντων και αποδοκιμασίες του αμερικανικού εθνικού ύμνου σε αθλητικά γεγονότα. Αντιδράσεις οι οποίες αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια απέναντι στις πολιτικές του Αμερικανού προέδρου και την επιθυμία των Καναδών να διατηρήσουν την οικονομική και πολιτική τους ανεξαρτησία.

‍