Το Dodo «εμφανίστηκε» στο EUFF

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUFF) στον Καναδά συνεχίζει να αιχμαλωτίζει το κοινό γιορτάζοντας κάθε χρόνο τα τελευταία 20 χρόνια την τέχνη του κινηματογράφου, τον πολιτισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα μετείχε με την βραβευμένη ταινία του σκηνοθέτη  Πάνου Χ. Κούτρα, Dodo.
Το φεστιβάλ, το οποίο διεξάγεται στο Τορόντο, την Οττάβα, το Βανκούβερ προσφέρει στους Καναδούς σινεφίλ την ευκαιρία να εξερευνήσουν την πολιτιστική πολυμορφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μέσω της κινηματογραφίας της. Κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ μετέχει με μία ταινία μεγάλου μήκους, συμβάλλοντας μια επιμελημένη επιλογή ιστοριών που εμβαθύνουν σε μοναδικές πολιτιστικές αφηγήσεις και κοινωνικά ζητήματα με καλλιτεχνική καινοτομία.
Μεταξύ των 27 συμμετοχών η ελληνική ταινία Dodo αποτελεί πλέον μία από τις κεντρικότερες ταινίες του φεστιβάλ καθώς έχει συγκεντρώσει την προσοχή για το μαύρο χιούμορ, το συναισθηματικό βάθος και τον ξεκάθαρο σχολιασμό των κοινωνικών αξιών. Ο Κούτρας, γνωστός για την τολμηρή αφήγηση του σε ταινίες όπως «Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά» (1999), η «Στρέλλα» (2009) και η «Ξένια» (2014), προσφέρει για άλλη μια φορά μία κινηματογραφική δημιουργία που αμφισβητεί τις συμβάσεις, ενώ την ίδια στιγμή παραμένει βαθιά σατυρική.

‍
Ένα πουλί, ένας γάμος και μια οικογένεια σε χάος
Η ταινία αφηγείται την ιστορία μίας εύπορης αθηναϊκής οικογένειας που προετοιμάζεται για τον εξωφρενικά δαπανηρό γάμο της κόρης τους. Τα σχέδιά τους παίρνουν μια χαοτική τροπή, όταν ένα dodo -ένα πουλί που σύμφωνα με τους επιστήμονες έχει εξαφανιστεί από τα τέλη του 17ου αιώνα- εμφανίζεται ανεξήγητα στο σπίτι τους, φέρνοντας τις σχέσεις της οικογένειας σε πλήρη αταξία. Η παρουσία του πουλιού λειτουργεί ως μεταφορά για την ισορροπία των κοινωνικών κανόνων και το απρόβλεπτο της ζωής καθώς ωθεί κάθε μέλος της οικογένειας στην αντιμετώπιση των δικών του προβλημάτων - τόσο οικονομικών, όσο και υπαρξιακών. Παράλληλα, η παρουσία του dodo παραπέμπει στον συμβολισμό των ευρύτερων κοινωνικών αγώνων αναγκάζοντας τους χαρακτήρες να αντιμετωπίσουν τα «θαμμένα» μυστικά τους, ενώ την ίδια στιγμή αναδεικνύει τα προσωπικά διλήμματα στη σύγχρονη Ελλάδα. Η ταινία συνδυάζει άψογα το μελόδραμα αλλά και την κωμωδία ακόμη δε και στοιχεία ελληνικής τραγωδίας δημιουργώντας μια αφήγηση τόσο πολυεπίπεδη, όσο και οι χαρακτήρες που απεικονίζει.
Ο ηθοποιός Πολύδωρος Βογιατζής ο οποίος παραβρέθηκε στην προβολή της ταινίας, στο Τορόντο και στην Οττάβα, εκπροσωπώντας τους δημιουργούς και αναλογιζόμενος τον θεματικό της πλούτο, υπογράμμισε στον Ελληνικό Τύπο ότι το «Dodo είναι ένα έργο που συνθέτει όλες τις προηγούμενες δουλειές του Πάνου Χ. Κούτρα στην οποία ενσωματώνει θέματα και χαρακτήρες που επανεμφανίζονται, συνδυάζοντας διάφορα κινηματογραφικά είδη». Αναφερόμενος στις τραγικές συνθήκες που βιώνουν οι πρωταγωνιστές στο σενάριο της ταινίας τονίζει ότι «όταν τους συναντάμε, όλοι αναζητούν εμμονικά μία σανίδα σωτηρίας, μία τελευταία ευκαιρία να επιβιώσουν ως θύματα μιας οικονομικής και υπαρξιακής κρίσης». Υπογράμμισε, δε, πως η ταινία είναι αυτογνωσιακή εφόσον «οι έννοιες της ευημερίας, της οικογένειας, της αγάπης, της ελευθερίας, της αλληλεγγύης είναι υπό αμφισβήτηση και η μόνη λύση που μπορούν να βρουν κρύβεται στην ίδια τους την ζωή. Στις δικές τους αλήθειες(!) γιατί όλοι τους είναι ξένοι μεταξύ τους, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο κι εκεί είναι που έρχεται το dodo ως «από μηχανής θεός», να ταρακουνήσει τον καθένα για να δει την αλήθεια του». Αποσυμβολίζοντας τη σχέση του dodo με την ανθρώπινη οντολογία και περιγράφοντάς το ως ένα deus ex machina, ο Π. Βογιατζής υπογράμμισε ότι «Το Dodo συμβολίζει οτιδήποτε σπάνιο, εξαιρετικό, εύθραυστο και ευάλωτο. Θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μία ιδέα. Μία κατάσταση. Τον έναν, τον άλλον, τον ξένο, το διαφορετικό, το περίεργο. Οτιδήποτε αδυνατούμε να καταλάβουμε απλά, επειδή δεν μας μοιάζει».
Διεθνείς κριτικές έχουν επαινέσει την ικανότητα του Κούτρα να πλέκει τον σουρεαλισμό με βαθιά ανθρώπινα θέματα, δημιουργώντας μια ταινία που είναι ταυτόχρονα ιδιότροπη και βαθιά συγκινητική. Χαρακτηριστικά, η Αγγελική Καρυστινού είχε γράψει πως ο Κούτρας είναι «Αλμοδοβαρικά βιτριολικός απέναντι στη σύγχρονη  πραγματικότητα, αλλά τρυφερός για τον άνθρωπο, (ενώ την ίδια στιγμή) ο Έλληνας δημιουργός καταργεί τα  «στρατόπεδα»  και δημιουργεί μια ιδιότυπη συνθήκη ισότητας -που θα μπορούσε να λειτουργήσει κι ως ένα εναλλακτικό οικογενειακό μοντέλο- στήνοντας με χιούμορ και σκηνοθετική συνέπεια μια νύχτα αποκαλύψεων».

‍
Πολιτιστικός συνδετικός κρίκος ο κινηματογράφος
Την εισαγωγή της προβολής της ταινίας έκανε η Πολιτιστική σύμβουλος του Προξενείου, Δρ Μαριλένα Γρίβα, δηλώνοντας χαρακτηριστικά στον Ελληνικό Τύπο ότι «Η εκπρόσωπηση της Ελλάδας και της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής με την ταινία Dodo παρουσιάζει την ευρύτητα πνεύματος που πλέον διαπνέει την νεοελληνική κοινωνία η οποία συμβαδίζει με τον ευρωπαϊκό περίγυρο. Η ταινία παρουσιάζει δε ένα καινοτόμο πλαίσιο σάτυρας, συγκινητικά νεοτεριστικό που ενδεχομένως ξάφνιασε το κοινό παρουσιάζοντας κάτι διαφορετικό. Το EUFF, ενθαρρύνει τις πολιτιστικές ανταλλαγές και την κατανόηση μέσω του κινηματογράφου αφού αυτός λειτουργεί ως γέφυρα που συνδέει το καναδικό κοινό με την πλούσια ευρωπαϊκή καλλιτεχνική κληρονομιά».
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Τορόντο, Jérémie Abessira, συζητώντας και αυτός με τον Ελληνικό Τύπο, τόνισε τη σημασία του κινηματογράφου ως μέσου αφήγησης και διαπολιτισμικού διαλόγου υπογραμμίζοντας ότι «ταινίες, όπως το Dodo μας θυμίζουν την καθολικότητα των ανθρώπινων εμπειριών, ενώ προσφέρουν, επίσης, ιδέες για τα μοναδικά πολιτιστικά πλαίσια από τα οποία προκύπτουν. Αυτός είναι ένας από τους κύριου λόγους ύπαρξης του EUFF».

‍
EUFF για τους λάτρεις του ευρωπαϊκού κινηματογράφου
Το EUFF αποτελεί μη διαγωνιστικό φεστιβάλ και ένα εκ των βασικών συστατικών στοιχείων της πολιτιστικής δραστηριότητας στον Καναδά. Η είσοδος έχει χαμηλό κόστος, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την προσβασιμότητα στο φιλοθεάμον κοινό. Μετά τις προβολές, πάντα υπάρχουν συζητήσεις και ερωταπαντήσεις από ηθοποιούς ή παραγωγούς των ταινιών. Η παρουσίαση του Έλληνα ηθοποιού και ο συντονισμός των ερωτήσεων και απαντήσεων για την ελληνική ταινία φέτος έγινε από την δικηγόρο και παραγωγό διαδικτυακής ραδιοφωνικής εκπομπής, Δώρα Κονόμη.
Καθώς το καναδικό κοινό συνεχίζει να εξερευνά το ποικιλόμορφο ευρωπαϊκό κινηματογραφικό τοπίο, το Dodo υπόσχεται να αποτελέσει κορύφωση του φετινού φεστιβάλ καθώς προσφέρει μια ματιά στην εξελισσόμενη τέχνη των Ελλήνων κινηματογραφιστών. Το EUFF διαρκεί μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου (15-28/11), με προβολές εντός της αίθουσας του Γαλλικού Ινστιτούτου στο Toronto (Alliance Française) και διαδικτυακά, επιτρέποντας στους σινεφίλ της χώρας να βυθιστούν στις πολιτισμικές αφηγηματικές «παραδόσεις» της Ευρώπης.
Ο Γενικός Πρόξενος της Ελληνικής Δημοκρατίας στο Τορόντο Ιωάννης Χατζαντωνάκης παρέστη στην προβολή καθώς, επίσης, και το προεδρείο της Ελληνικής Κοινότητας Τορόντο με την πρόεδρο Μπέτι Σκουτάκη, τον ταμία Γιώργο Μανίκη και την γενική διευθύντρια, Γεωργία Παπασπύρου οι οποίοι με την παρουσία τους τόνωσαν την ελληνική κινηματογραφική δημιουργία στην ευρωπαϊκή πολιτιστική σκηνή.
Την ταινία Dodo σκηνοθέτησε ο Πάνος Χ. Κούτρας, ενώ το καστ περιλαμβάνει τους: Σμαράγδα Καρύδη, Άκη Σακελλαρίου, Μαρίσα Τριανταφυλλίδου, Νατάσα Εξηνταβελόνη, Νίκο Γκέλια, Μαριέλλα Σαββίδη, Άγγελο Παπαδημητρίου, Τζεφ Μοντάνα, Kris Radanov, Πολύδωρος Βογιατζής, Τζώρτζης Παπαδόπουλος, Anna Jorjikia, Ahmad Kontar, Jomana Alhasan, Ayman Al Aboud, Μάριο Μπανούση, Αλέξη Διαμαντή, Μαρία Εγγλεζάκη, Ανδριανός Γκάτσος, Δημήτρης Κανέλλος, Γιάννης Καράμπαμπας, Ιώ Λατουσάκη, Ντένια Μιμερίνη, Αντώνης Παναγόπουλος, Φώτης Σεργουλόπουλος, Έλενα Σκουλά, Πάνος Σταθακόπουλος, Βασίλης Τσιγριτσάρης και Ξανθή Τζερεφού. Την μουσική έγραψε ο Delaney Blue.

‍