Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος για Τρεις Ιεράρχες και Ελληνικά Γράμματα

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα τιμήθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο η μνήμη των Τριών Ιεραρχών και των Γραμμάτων. Στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπογράμμισε ότι η σύνδεση της παιδείας του Γένους με τις εμβληματικές μορφές των Τριών Ιεραρχών και σπουδαίων θεολόγων, οι οποίοι συνδύασαν στο πρόσωπό τους την κλασική παιδεία με το χριστιανικό βίωμα και τη θεολογική σοφία, ανήκει στα αρχέτυπα της ψυχής και της ταυτότητός μας.
Αναφερόμενος ιδιαιτέρως στους Τρείς Ιεράρχες, Μέγα Βασίλειο, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο, είπε ότι «τους θαυμάζομεν διά την απροϋπόθετον αφιέρωσίν των εις τον Χριστόν και εις την αγίαν Εκκλησίαν Του, διά την διακονίαν του λαού του Θεού, διά την ελληνικήν και κατά Χριστόν παιδείαν των, διά το βάθος της θεολογίας των, διά τον αγώνα των κατά των αιρέσεων και της αλλοτριώσεως του χριστιανικού ήθους, διά την καθοριστικήν εις την ιστορίαν της Εκκλησίας και του πολιτισμού σύζευξιν Ελληνισμού και Χριστιανισμού, η οποία ενεπλούτισε την θεολογίαν και την φιλοσοφίαν και διηύρυνε την πνευματικήν εμπειρίαν των πιστών, διά το ζωηρόν ενδιαφέρον των διά την νεότητα, την ένθεον αγωγήν και την προκοπήν της».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Παναγιώτατος επεσήμανε πως «από τους Μεγάλους Πατέρας διδασκόμεθα πόσον απαιτητικόν είναι το έργον της παιδείας, της θύραθεν και της χριστιανικής, διά τον διδάσκαλον και τον μαθητήν. Αυτό είναι ιδιαιτέρως επίκαιρον σήμερον, όταν ο διάχυτος παιδαγωγικός ουμανιταρισμός θεωρεί την παιδευτικήν παρέμβασιν, την καθοδήγησιν και την πειθαρχίαν, ως κατάργησιν της ελευθερίας και εμπόδιον διά την ευτυχίαν των παιδιών. Κυριαρχούν αι λέξεις αυτοπραγμάτωσις, αυτονομία, εαυτός, ατομικά δικαιώματα, επιτυχία, ικανοποίησις αναγκών και άλλα παρόμοια, ενώ απουσιάζουν η ευθύνη, η προσφορά, το καθήκον, το κοινόν καλόν, η αλληλεγγύη. Πολύτιμοι παραδόσεις και ανθρωπιστικαί κατακτήσεις κλονίζονται. Η εκπαίδευσις φαίνεται ότι δεν ενδιαφέρεται διά την ανάπτυξιν της πνευματικής φύσεως του ανθρώπου, δεν τον στρέφει προς τα καίρια και τα ουσιώδη της ανθρωπίνης ζωής. Εις αυτό το περιβάλλον, η νεότης δεν θωρακίζεται απέναντι εις τας συγχρόνους προκλήσεις, ούτε προετοιμάζεται επαρκώς διά να αναλάβη εν καιρώ τας ευθύνας διά τον αγώνα της ζωής, διά την υπεράσπισιν της ελευθερίας, διά την προστασίαν της δημιουργίας, διά την διάσωσιν των παραδόσεων και της ιδιοπροσωπίας μας.
Ήδη οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι ετόνιζον σοφώτατα, ότι ο πρώτιστος σκοπός της αγωγής δεν είναι να ικανώσωμεν την νεότητα να αποκτά ό,τι επιθυμεί, αλλά να επιθυμή αυτό που πρέπει, το δέον, το αγαθόν. Οι Τρεις Ιεράρχαι είναι κήρυκες μιας δεσμευμένης ελευθερίας ως επιλογής και πράξεως του αγαθού. Προφανέστατα, το ‘Κάνω ό,τι μου αρέσει’ δεν είναι γνησία ελευθερία, αλλά ένδειξις πνευματικού και ‘υπαρξιακού μαρασμού’».
Ο Πατριάρχης επίσης τόνισε πως «η εορτή μας υπενθυμίζει την προσφοράν της Εκκλησίας εις τα Γράμματα και τον πολιτισμόν, εις την σύνδεσιν του κατά Χριστόν ζην και κατά λόγον ζην. Οι τρεις μέγιστοι φωστήρες της τρισηλίου Θεότητος ενσαρκώνουν και συμβολίζουν τον άρρηκτον σύνδεσμον Εκκλησίας και παιδείας. Δοξάζομεν τον Θεόν της αγάπης, τον χαρισάμενον εις την Εκκλησίαν Του τους τρεις ‘ακραιφνεστάτους θεολόγους’, τους ποιήσαντας και διδάξαντας το άγιον θέλημα και τα ουράνια προστάγματα του Σωτήρος Χριστού. Τα ιερά λείψανά των φυλάσσονται και προσκυνούνται τιμητικώς εις τον ιερόν τούτον Πατριαρχικόν Ναόν, τον οποίον γεμίζουν με την άφατον χάριν των και το θεσπέσιον άρωμα της Αναστάσεως και του Παραδείσου. Είναι και αυτά, με τας ιεράς εικόνας, τας ακολουθίας και τα συναξάρια, και πρωτίστως με την Θείαν Ευχαριστίαν, τα ‘εσχατολογικά αντισώματα’, τα οποία σώζουν την Εκκλησίαν από την εκκοσμίκευσιν και παραπέμπουν τον λαόν του Θεού εις την ‘μέλλουσαν πόλιν’».
Τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας εκφώνησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Προύσης κ. Ιωακείμ.