Ο Ξεσηκωμός των Κυπρίων 1η Απριλη 1955

γράφει ο Πλάτων Ρούτης

Ήταν ξημερώματα της 1ης του Απρίλη του 1955 όταν η ησυχία της σκλαβωμένης για 800 χρόνια τότε Κύπρου διακόπηκε με μία δυνατή έκρηξη απο την οργάνωση της ΕΟΚΑ. Το αίτημα των Ελληνοκυπρίων για την αποτίναξη της βρετανικής κατοχής στη Μεγαλόνησο και την ένωση με την Ελλάδα ήρθε στο προσκήνιο το 1950, με το δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου του ίδιου χρόνου που το διοργάνωσε η εκκλησία της Κύπρου και το 95,7% των ψηφισάντων τάχθηκε υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα και την εκλογή του Μακαρίου Γ’ ως Αρχιεπισκόπου Κύπρου. Ήταν η εποχή που η αποικιοκρατία έπνεε τα λοίσθια και η μία μετά την άλλη οι κατακτημένες χώρες επιζητούσαν δυναμικά την ανεξαρτησία τους από την Αγγλία Ο ξεσηκωμός των Κυπρίων ήταν γεγονός και άλλες εκρήξεις και δυναμικές ενέργειες ενάντια στην Αγγλική κατοχή του νησιού ακολούθησαν. Η Αγγλική κατοχή της Κύπρου ήταν μία αποικιοκρατικης μορφής κατοχή όπως αυτή που οι Εγγλέζοι ήταν γνωστοί σε όλο τον κόσμο. Με το μαστίγιο και με την κάννη των όπλων τους οδηγούσαν τους αγωνιστές στην φυλακή η στην κρεμάλα. Η έναρξη του αγώνα, ήδη ξεκίνησε με επιθέσεις σε κυβερνητικά κτίρια, αστυνομικούς σταθμούς, τον ραδιοσταθμό και σε βρετανικό στρατόπεδο της Αμμόχωστου. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, στο στόχαστρο της ΕΟΚΑ (Εθνικής Οργάνωσης Κυπριακής Ανεξαρτησίας) βρέθηκαν εκτός από τους Άγγλους δυνάστες, οι Ελληνοκύπριοι συνεργάτες τους και οι Τουρκοκύπριοι της οργάνωσης «Ταξίμ» που επιζητούσαν «ένωση» της Κύπρου με την Τουρκία αλλά και μέλη του ΑΚΕΛ, που οι «εθνικόφρονες» της ΕΟΚΑ τούς κατηγορούσαν ως συνεργάτες των Άγγλων. Η αντίδραση του λαού εκφράστηκε με δυναμικές μορφές πάλης όπως είχαν δημιουργηθεί οι αντάρτικες ομάδες στα βουνά της Κύπρου. Οι αντάρτικες ομάδες έκαναν δολιοφθορές στον Εγγλέζικο στρατό κατοχής αλλά ταυτόχρονα τιμωρούσαν και τους συνεργάτες των καταχτητών. Τον Αύγουστο του 1955 ο Καραολής μαζί με ένα σύντροφό του σκότωσαν ένα χαφιέ αστυνομικό που παρακολουθούσε συγκέντρωση του ΑΚΕΛ (κομμουνιστικού κόμματος της Κύπρου). Ο Καραολής συνελήφθη αργότερα και κλείστηκε στις φυλακές. Μέσα στις πόλεις και στα χωριά της Κύπρου το κίνημα του ξεσηκωμοί μεγάλωνε κάτω από δύσκολες συνθήκες. Ένας άλλος αγωνιστής ο Δημητρίου συνδικαλιστής και μέλος του ΑΚΕΛ που δούλευε σε ένα κατάστημα εκρηκτικών υλών προμήθευε τους αντάρτες και πρωτοστάτησε στην αρπαγή οπλισμού από τις κατοχικές αρχές της Αμμόχωστου Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά. Στις 22 Νοέμβρη του 1955 κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο τον πράκτορα της «Ιντέλιτζενς Σέρβις», Σίντνεϊ Τέιλορ. Συνελήφθη και καταδικάσθηκε στις 28 Οκτωβρίου σε θάνατο στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας. Στις 10 του Μάη οδηγουν τους Καραολή και Δημητρίου για εκτέλεση δι’ απαγχονισμού. Ήταν οι πρώτοι αγωνιστές σε μία σειρά άλλων που εκτελέστηκαν απο τους Εγγλέζους. Σε ότι αφορά στα πολιτικά πράγματα στη Κύπρο σημαντικό και κύριο ρόλο στα εθνικά ζητήματα έπαιζε η εκκλησία. Η ταύτιση της εκκλησίας με την αστική τάξη της Κύπρου ήταν δεδομένη όχι μόνο γιατί επεδίωκαν την ένωση με την Ελλάδα άλλα και πρόσβλεπαν να αποκομίσουν τεράστια κέρδη με αυτή την ένωση. Προς την Ελλάδα ήταν προσανατολισμένη και η Μέση Εκπαίδευση, που κράτησε την ανεξαρτησία της από την αγγλική κυβέρνηση. Ένας επίσης καινούργιος παράγοντας στην πολιτική ζωή του τόπου είχε παρουσιαστεί την εποχή αυτή το κομμουνιστικό κόμμα, που αναπτύχθηκε παράλληλα με την ίδρυση και τη διοργάνωση των εργατικών συνδικάτων. Το κόμμα βρισκόταν σε αντιπαράθεση με τις δεξιές δυνάμεις που συσπειρώνονταν γύρω από την Εκκλησία. Ο ένοπλος αγώνας των Κυπρίων ξεκίνησε με τον απόστρατο συνταγματάρχη Γεώργιο Γρίβας (Διγενής) που έφυγε κρυφά από την Αθήνα και με καΐκι μέσω Ρόδου αποβιβάστηκε στη Κύπρο στις 10.11.1954. Με τη σύμφωνη γνώμη και του Μακάριου οργάνωσε τη μυστική ένοπλη Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), με έντονο αντικομμουνιστικό και εθνικιστικό χαρακτήρα, που είχε στόχο την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Τα σχέδια ίδρυσης της οργάνωσης εξυφαίνονταν ήδη από το 1950 με την ενεργή στήριξη μερίδας της ελληνικής αστικής τάξης. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έδωσε τη δική του συγκατάθεση για την έναρξη του ένοπλου αγώνα μετά από την αποτυχία της προσφυγής στον ΟΗΕ. Επίσημη μέρα της ανακήρυξης του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ θεωρείται η 1.4.1955, μέρα των πρώτων εκρήξεων βομβών στη Λευκωσία και σε άλλες πόλεις. Ο γεννημένος στην Κύπρο Γρίβας είχε διατελέσει αξιωματικός του Ελληνικού στρατού και κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής είχε ιδρύσει την αντικομουνιστική οργάνωση «Χ», με δράση σε βασανιστήρια και εκτελέσεις πατριωτών ενώ είχε λάβει ενεργό μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο. Πολιτικός αρχηγός της ΕΟΚΑ ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος (1913-1977), μετέπειτα πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με το ιερατείο και με τον φασιστικών καταβολών Γρίβα η εξέγερση του Κυπριακού λαού απέτυχε γιατί η ηγεσία τους είχε υπ’ όψιν της το πλιάτσικο και τα οικονομικά οφέλη που περίμενε να πάρει. Οι κυβερνήσεις των Αθηνών, με την προτροπή της ελληνοκυπριακής ηγεσίας και υπό την πίεση των οργανώσεων του Κυπριακού Αγώνα στην Αθήνα, κατέβαλλαν προσπάθειες για τη διεθνοποίηση του θέματος, με διαδοχικές προσφυγές στον ΟΗΕ. Πολλά κράτη των “αδεσμεύτων” αλλά και τα Σοσιαλιστικά κράτη με την Σοβιετική Ένωση υποστήριξε των αγώνα των Κυπρίων για ανεξαρτησία. Παρά το αίμα που χύθηκε και τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους (Καραολής, Δημητρίου, Παλληκαρίδης, Αυξεντίου κ.ά.), ο στόχος της «Ένωσης» δεν επιτεύχθηκε. Η πολυπόθητη ένωση με την Ελλάδα όπως την έβλεπε και την καρτερούσε ο λαός της ποτέ δεν έγινε πραγματικότητα. Οι συγκυρίες της εποχής τότε, τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα που εκφράζονταν με τις πολιτικές των αστικών κυβερνήσεων της Ελλάδας, Αγγλίας, Τουρκίας και των ΗΠΑ στη συνέχεια, κράτησαν την Κύπρο δέσμια. Με τις συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης (19 Φεβρουαρίου 1959), η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος προτεκτοράτο με τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις Ελλάδα, Τουρκία και Αγγλία. Αλίμονο όμως, αυτή την συμφωνία χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι για να κάνουν την απόβαση στην Κύπρο το 1974 και να καταλάβουν σχεδόν το μισό νησί. Ο Αμερικάνικος παράγοντας με τον υπουργό εξωτερικών τον ΗΠΑ Χένρυ Κίσσινγκερ ήταν όχι μόνο γνώστης της απόβασης των Τούρκων αλλά και ενθάρρυνε τους Τούρκους να κάνουν την απόβαση και να δημιουργήσουν το ψευδοκράτος τους με την ανοχή των διδακτόρων των Αθηνών της Χούντας του Ιωαννίδη.