Μακεδονία/Μακεδόνες και ορισμού το Χάος

Από τις 25/1/2019 ήδη, η Συμφωνία των Πρεσπών πέρασε με απλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία (153 έδρες σε σύνολο 300) στο Ελληνικό κοινοβούλιο και πλέον αποτελεί πραγματικότητα. Όπως υπογράμμισε εντός βουλής ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας «σήμερα γεννήθηκε η Βόρεια Μακεδονία». Δεν θα αναλυθώ σε λεπτομέρειες σχετικές με τους κινδύνους που συνεπάγεται μία τέτοια ονομασία, μιας και έχω προηγουμένως αναφερθεί στο άρθρο μου ‘’«Βόρεια» Μακεδονία. Λύση ή νέες περιπέτειες;’’. Αυτό που θέλω να υπογραμμίσω είναι το γενικότερο χάος/αλαλούμ που η συμφωνία θα προκαλέσει σχετικά με την χρήση του όρου «Μακεδόνας» και «μακεδονικός».

Σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφοι 1, 2 και 3 της Συμφωνίας των Πρεσπών, ως Μακεδόνες ορίζονται όχι μόνο η κάτοικοι της ΠΓΔΜ/Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και οι κάτοικοι της βορείου Ελλάδος. Τα επιμέρους στοιχεία που αλλάζουν έχουν να κάνουν σχετικά με την αντίληψη ως προς την εκάστοτε χώρα στο τι περικλείει αυτός ο όρος. Με άλλα λόγια το ίδιο δικαίωμα με τους κατοίκους της ΠΓΔΜ, έχουν και όλοι οι κάτοικοι της βορείου Ελλάδος να αποκαλούνται Μακεδόνες χωρίς κάποιον επιπλέον διακριτό χαρακτηρισμό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε χώρες διεθνώς όπου συνυπάρχουν κοινότητες Ελλήνων και Σκοπιανών/Βορειομακεδόνων, όπως στον Καναδά, θα δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση στο ποιός θεωρείται τελικά Μακεδόνας και ποιός όχι. 

Η συμφωνία δεν έχει αστερίσκους, με αποτέλεσμα ουσιαστικά Μακεδόνες να θεωρούνται με κάθε επισημότητα οι κάτοικοι δύο διαφορετικών χωρών ταυτόχρονα. Ασχέτως εάν η συμφωνία διευκρινίζει την διακριτή ιστορία των δύο χωρών, όπως και ότι η γλώσσα της ΠΓΔΜ ανήκει στον κλάδο των νότιων Σλαβικών γλωσσών, στις διεθνείς και διμερείς σχέσεις πλέον υπάρχει ένας όρος για δύο διαφορετικές περιπτώσεις πατριδονυμικού. 

Μία επιπλέον σύγχυση αναμένεται να δημιουργηθεί σχετικά με τα εμπορικά ονόματα και σήματα διαφόρων προϊόντων που φέρουν την ονομασία «μακεδονικός», όπως για παράδειγμα ο Μακεδονικός χαλβάς. Το άρθρο 1, παράγραφος 3θ) ορίζει πως θα προηγηθεί διάλογος για να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση σχετικά με τις ονομασίες των προϊόντων αυτών, η οποία μάλιστα αναμένεται να ολοκληρωθεί σε βάθος τριετίας. Έως τότε πρακτικά τα προϊόντα αυτά θα βρίσκονται σε κυκλοφορία με τις ονομασίες μακεδονικός/μακεδονική/μακεδονικό, και το μόνο που θα ξεχωρίζει την προέλευση θα είναι η αναγραφόμενη γλώσσα, η σήμανση προέλευσης και ο γραμμωτός τους κώδικας (bar code). 

Στη περίπτωση όμως αυτή τουλάχιστον ορίζεται διάλογος για την εξεύρεση λύσης, η οποία όμως προφανώς δεν προβλέπεται σε καμμία περίπτωση να διαρκέσει μόνο τρία χρόνια δεδομένης της ρευστής πολιτικής κατάστασης και στις δύο χώρες εξαιτίας αυτού του θέματος και άλλων. 

Επιπλέον, μεγάλο ζήτημα θα δημιουργηθεί στην ενδεχόμενη αναγνώριση της μειονότητας «Μακεδόνων» της βορείου Ελλάδος. Σήμερα η Ελλάδα αναγνωρίζει τους ανθρώπους αυτούς σαν Σλαβόφωνους Έλληνες υπηκόους. Εάν ωστόσο προκύψει κάποια αναγνώριση ως «Μακεδόνες», προκύπτει το ερώτημα σε σχέση με ποιους και ως προς τί θα θεωρούνται Μακεδόνες, όταν η συμφωνία ορίζει πως και οι κάτοικοι της βόρειας Ελλάδος θεωρούνται και ονομάζονται έτσι; 

Οι κάτοικοι δηλαδή της βορείου Ελλάδος ήδη είναι Μακεδόνες βάσει συμφωνίας, οπότε τι θα ξεχωρίζει τους ανθρώπους με καταγωγή από τη ΠΓΔΜ εντός Ελλάδος, από τους υπόλοιπους Έλληνες Μακεδόνες; Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας ήδη από τα σπάργανά της περιβάλλεται από συγχύσεις που δυστυχώς διαφαίνεται πως θα οδηγήσει μελλοντικά σε νέο φαύλο κύκλο διαπραγματεύσεων και συγκρούσεων. Οι πανηγυρισμοί για την επίτευξή της ίσως να δώσουν τη θέση τους σε οδυνηρές διαπιστώσεις σχετικά με το αλαλούμ που διαφαίνεται πως θα προκαλέσουν τα κενά σχετικά με τους ορισμούς που δεν διευκρινίζονται εντός συμφωνίας, και ήδη αποτελεί μάλιστα νόμο των δύο κρατών.