Κύπρος: 47 χρόνια από το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου

47 χρόνια από την μαύρη ημέρα που στιγμάτισε την Κύπρο.

47 χρόνια από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974.

Ο κυπριακός ελληνισμός τιμά την μνήμη των ηρώων που χάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974 και των ηρώων που χάθηκαν λίγες μέρες αργότερα κατά την τουρκική εισβολή.

Η χούντα των Αθηνών με τη βοήθεια των επί κυπριακού εδάφους συνεργατών της παρακολουθεί την εξέλιξη του σχεδίου που είχε καταστρώσει.

Ο Πρόεδρος και Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ είναι ζωντανός. Όμως, το βόρειο κομμάτι του νησιού χάθηκε λίγες ημέρες αργότερα, πέφτοντας στα χέρια των Τούρκων.

Ήταν 8.15 το πρωί της 15ης Ιουλίου. Δύο φάλαγγες αρμάτων εισήλθαν στο οδικό δίκτυο με στόχο την εξουδετέρωση της προεδρικής φρουράς.

Την ίδια ώρα, ο Μακάριος βρισκόταν στο προεδρικό μέγαρο και συνομιλούσε με μαθητές από την Αίγυπτο που τον είχαν επισκεφθεί.

Κανονιοβολισμοί τρομάζουν τα παιδιά. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου τους καθησύχασε. Οι κανονιοβολισμοί συνεχίστηκαν.

Ο υπασπιστής του Μακαρίου και ο διοικητής της προεδρικής φρουράς μπήκαν στη αίθουσα. Τον ενημέρωσαν για την επίθεση και τον παρότρυναν να φύγει από την πίσω έξοδο.

Ο Πρόεδρος της Κύπρου με πολιτική περιβολή καταφέρνει να διαφύγει. Αστυνομικό όχημα τον μεταφέρει στο όρος Τρόοδος.

Οι πραξικοπηματίες μεταδίδουν από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Λευκωσίας ότι ο Πρόεδρος και Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Μακάριος Γ’ είναι νεκρός.

Κατά το πραξικόπημα 91 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 250 τραυματίστηκαν.

Στις 13.00 της ίδιας ημέρας ο Μακάριος φορώντας τα ράσα του κατέβηκε από το όρος Τρόοδος και κατευθύνθηκε προς τον καθεδρικό ναό της Πάφου.

Το πλήθος παραληρούσε βλέποντάς τον ζωντανό.

«Ελληνικέ Κυπριακέ λαέ. Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίον συ εξέλεξες δια να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν…», ακούγεται να λέει ο Μακάριος.

Στην Αθήνα, ο Ιωαννίδης ενημερώνεται για την επιτυχία της επιχείρησης για να μάθει όμως λίγο αργότερα ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και είχε διαφύγει.

Ο Κύπριος πρόεδρος μεταφέρθηκε με ελικόπτερο από τη φινλανδική βάση του ΟΗΕ, στην αγγλική βάση Κύπρου κι από εκεί με αεροπλάνο στη Μάλτα. Στη συνέχεια στο Λονδίνο, για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη για τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Στην ομιλία του ο Μακάριος, κατηγόρησε τη Χούντα του Ιωαννίδη και χαρακτήρισε το πραξικόπημα «εισβολή της χούντας».

Το Σάββατο 20 Ιουλίου 1974 άρχισε η τουρκική εισβολή και οι πραξικοπηματίες υπό τον Νικόλαο Σαμψών κατέρρευσαν.

Χρησιμοποιώντας το πραξικόπημα ως πρόσχημα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο πέντε ημέρες αργότερα. Σε μια εισβολή δύο φάσεων, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, και παρά τις εκκλήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ [Ψήφισμα 353 (1974)] και τη γρήγορη αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στο νησί, η Τουρκία κατέλαβε το 36,2 τοις εκατό της εδαφικής επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και εκτόπισε βίαια περίπου 200.000 Ελληνοκυπρίους από τις εστίες τους.

Άλλοι 20.000 Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι παρέμειναν στις κατεχόμενες περιοχές, εξαναγκάστηκαν και αυτοί τελικά να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να αναζητήσουν καταφύγιο στις ελεγχόμενες από την κυπριακή Κυβέρνηση περιοχές. Μέχρι τον Απρίλιο 2013 λιγότεροι από 328 εγκλωβισμένοι Ελληνοκύπριοι και 109 Μαρωνίτες παρέμεναν στις κατεχόμενες περιοχές.

Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι εξακολουθούν να αγνοούνται από τις διακοινοτικές μάχες του 1963 – ’64 και την τουρκική εισβολή του 1974.

Μέρα μνήμης που δεν πρέπει ποτέ να διαγραφεί η επέτειος του πραξικοπήματος

Σήμερα είναι μέρα μνήμης που δεν πρέπει ποτέ να διαγραφεί, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης μετά το μνημόσυνο των πεσόντων κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος προς προάσπιση της νομιμότητας και της δημοκρατίας, στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και το τρισάγιο που ακολούθησε.

«Σήμερα είναι μέρα μνήμης που δεν πρέπει ποτέ να διαγραφεί διότι η προδοσία της Χούντας και των εδώ συνεργατών της έφεραν μια ανείπωτη καταστροφή στην Κύπρο. Συνεπώς, ο καθένας θα πρέπει να διδάσκεται από το τι προηγήθηκε, τι ακολούθησε του πόσο κάποιοι Ελληνόφωνοι εκτελούσαν εντολές ξένων δυνάμεων προς όφελος συγκεκριμένης χώρας», δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Τον επιμνημόσυνο λόγο είπε ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Ομήρου, ο οποίος ανέφερε ότι «είναι βαριά η ευθύνη και δυσβάστακτο το χρέος να απευθύνει κάποιος το λόγο σήμερα 15 του Ιούλη 2021. Πολύ περισσότερο στο μνημόσυνο ηρώων και μαρτύρων της αντίστασης 47 χρόνια μετά».

Όπως ανέφερε, σαράντα επτά χρόνια μετά «η αναγκαία εθνική λαϊκή ενότητα δεν οικοδομείται με τη διαγραφή των εθνικών εγκλημάτων όπως το προδοτικό πραξικόπημα, αλλά με τη συντήρηση αυθεντικής και αληθινής της ιστορικής μνήμης για να φωτίζει διδακτικά το παρόν και το μέλλον».

Αναφερόμενος στους πεσόντες, ο κ. Ομήρου είπε ότι « δίνουμε αναφορά και μήνυμα σε τούτο τον ετήσιο απολογισμό πως ποτέ δεν θα συμφιλιωθούμε με τη στρέβλωση του νοήματος της υπέροχης θυσίας τους. Και τους βεβαιώνουμε ότι με γνώση της ιστορικής αλήθειας και με επίγνωση του χρέους θα αγωνιστούμε για την άρση των συνεπειών της προδοσίας. Μιας προδοσίας που οργάνωσαν ξένα συνωμοτικά κέντρα σε συνεργασία με εσωτερικά προγεφυρώματα και της οποίας τραγικό θύμα υπήρξε ο λαός μας».

Χρέος μας ανέφερε απέναντι στη δική τους θυσία είναι να συνεχίσουμε και σήμερα την αντίσταση, να συνεχίσουμε τον αγώνα, για λύση που δεν θα νομιμοποιεί τα κατοχικά δεδομένα αλλά θα τα καταργεί, που δεν θα στηρίζεται σε καταστρατήγηση, αλλά σε διασφάλιση των δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών, που θα διασφαλίζει την ενότητα του κράτους, του λαού, του χώρου, των θεσμών και της οικονομίας, που θα στηρίζεται στην αρχή της δημοκρατίας. Μια αρχή, όπως είπε, που είναι απολύτως συμβατή και πουθενά δεν αντιμάχεται τη λειτουργία της Ομοσπονδίας.

«Λύση χωρίς συρματοπλέγματα, διαχωριστικά τείχη, ξένους στρατούς, εποίκους και φυλετικούς διαχωρισμούς. Γιατί δεν συμβιβαζόμαστε με μισή πατρίδα. Θέλουμε και θα αγωνιστούμε για ελεύθερη πατρίδα για όλους. Όλους τους νόμιμους κατοίκους της Κύπρου, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους», συμπλήρωσε.

Παράλληλα ανέφερε ότι «το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή της παγίωσης των τετελεσμένων της εισβολής και η εμμονή σε λύση που θα είναι λειτουργική και βιώσιμη και θα αντέχει στη δοκιμασία του χρόνου. Η λύση του Κυπριακού αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα και το μέγιστο χρέος μας προς το λαό και την πατρίδα».

Η Κύπρος, πρόσθεσε, δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει η μόνη μοιρασμένη χώρα στην Ευρώπη. Δεν μπορεί η Ευρώπη να ανέχεται στο κατώφλι της την παρουσία ενός στρατού κατοχής, σε μια χώρα μέλος της Ε.Ε. Ούτε μπορεί η Ε.Ε., είπε, με επαναλαμβανόμενα ευχολόγια τα οποία η Τουρκία περιφρονεί σκαιότατα, να εκφράσει την επιβαλλόμενη αλληλεγγύη της σε ένα κράτος – μέλος.

Τέλος ο κ. Ομήρου αναφέρθηκε στο «χρέος μας να απορρίψουμε τις δόλιες αξιώσεις της Τουρκίας για λύση δύο κρατών και συνομοσπονδίας και να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά και αποτελεσματικά τους σχεδιασμούς εποικισμού της Αμμοχώστου, περαιτέρω στρατιωτικοποίησης της κατεχόμενης Κύπρου και της επιδρομικής δράσης στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας»..

Μετά το μνημόσυνο τελέστηκε τρισάγιο στο μνημείο των πεσόντων και θυμάτων του πραξικοπήματος στο κοιμητήριο Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου στεφάνια κατέθεσαν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αριχεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’, η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, ο Διοικητής της ΕΛΔΥΚ, ο αρχηγός της Αστυνομίας, νυν και πρώην αξιωματούχοι, αρχηγοί και εκπρόσωποι κομμάτων, σωματεία και οργανώσεις, καθώς και συγγενείς των πεσόντων και θυμάτων του πραξικοπήματος

Στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους στο πραξικόπημα τηρήθηκε μονόλεπτη σιγή, ενώ η τελετή έκλεισε με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.

Ομιλία της Προέδρου της Βουλής

Η Βουλή των Αντιπροσώπων συνέρχεται σήμερα για να καταδικάσει για ακόμη μία φορά, σαράντα επτά χρόνια μετά, το δίδυμο έγκλημα του 1974, το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή, που ακολούθησε λίγες μόνο μέρες μετά.

Αποτίνουμε φόρο τιμής στους αγωνιστές της αντίστασης, σε όλους εκείνους που θυσίασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι τη δημοκρατία και τη νομιμότητα, υπερασπιζόμενοι τη συνταγματική τάξη της πατρίδας μας. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι έκνομες, εγκληματικές ενέργειες των αξιωματικών της χούντας των Αθηνών και των συνεργατών τους στην Κύπρο έδωσαν την ευκαιρία στην Τουρκία να προωθήσει την προσχεδιασμένη επεκτατική πολιτική της σε βάρος της Κύπρου, καταλαμβάνοντας το ένα τρίτο περίπου της εδαφικής επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αφήνοντας στο πέρασμά της ανείπωτο πόνο, νεκρούς, αγνοούμενους, πρόσφυγες, εγκλωβισμένους.

Αποτίνουμε φόρο τιμής στους ήρωες που αντιστάθηκαν στον Τούρκο εισβολέα, αλλά και σε όλα τα θύματα της τουρκικής εισβολής, σε έναν αγώνα άνισο και προδομένο. Τιμούμε όλους όσοι όρθωσαν το ανάστημά τους και έδωσαν τη ζωή τους για την προάσπιση της πατρίδας μας, όλους εκείνους που, στις τραγικές συνθήκες της εισβολής, έδωσαν το άπαν των δυνάμεών τους για να διασώσουν την εθνική μας αξιοπρέπεια.

Τιμούμε τους δικούς μας ήρωες και πονάμε γιατί οι θυσίες τους δεν έχουν ακόμα δικαιωθεί και η πατρίδα μας παραμένει διχοτομημένη.

Αποτίνουμε για ακόμα μια φορά σήμερα φόρο τιμής στους αδικαίωτους πρόσφυγές μας, που χρόνο με τον χρόνο φεύγουν μαραζωμένοι με ανεκπλήρωτο τον πόθο της επιστροφής, τις μάνες των αγνοουμένων μας που έφυγαν ή φεύγουν με την πίκρα των χαμένων παιδιών τους, τις χήρες και τα ορφανά των αγνοουμένων, τα λείψανα των οποίων ανευρίσκονται και κηδεύονται σαράντα και πλέον χρόνια μετά αλλά και τους εγκλωβισμένους μας (όσοι έχουν απομείνει) που αναμένουν καρτερικά το άκουσμα της επιστροφής.

Η μνήμη παραμένει ανεξίτηλη, οι θύμησες νωπές, οι πληγές ανοικτές και το χρέος μας βαρύ και ασήκωτο, για να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά απεχθή γεγονότα που δίχασαν και εξακολουθούν να πληγώνουν σαράντα επτά ολόκληρα χρόνια μετά.

Η απόδοση τιμής, αγαπητοί συνάδελφοι, σε όσους εκουσίως υπερασπίστηκαν τη δημοκρατία και την ακεραιότητα της πατρίδας μας αποτελεί διαχρονικό χρέος, αλλά και υπόμνηση της μεγάλης ευθύνης που φέρουμε για την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων και την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η γνώση της ιστορίας και η άντληση διδαγμάτων θα στρέψουν προς τη σωστή κατεύθυνση τους παλαιότερους και θα καθοδηγήσουν τους νεότερους στον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση.

Ως Βουλή των Αντιπροσώπων ζητούμε από τη διεθνή κοινότητα να συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία τέτοιων συνθηκών, ώστε μέσα από έναν εποικοδομητικό διάλογο να επιτύχουμε εκείνη τη βιώσιμη λύση που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του λαού μας, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Αρμενίων, Μαρωνιτών, Λατίνων.

Βρισκόμαστε σήμερα για πολλοστή φορά μπροστά στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας, που εξακολουθεί να παραβιάζει κατάφωρα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και κάθε έννοια της διεθνούς τάξης. Η πρόσφατη παράνομη απόφαση του τουρκικού καθεστώτος και των εγκαθέτων στην κατεχόμενη Κύπρο για διάνοιξη μέρους του παραλιακού μετώπου της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, των Βαρωσίων, αποτελεί την απαρχή του εποικισμού της πόλης, την οποία καταδικάζουμε και καλούμε κάθε δημοκρατικό κράτος που σέβεται και τηρεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου να πράξει το ίδιο, καταδικάζοντας απερίφραστα τα παράνομα σχέδια της Τουρκίας, που φέρνουν την Κύπρο ένα ακόμα βήμα πιο κοντά στη διχοτόμηση, τη μοναδική διχοτομημένη χώρα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Αμμόχωστος ανήκει στους Αμμοχωστιανούς νόμιμους κατοίκους της, τους ανθρώπους που εκδιώχθηκαν βίαια τον Αύγουστο του 1974. Ως πολιτεία θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε τα νέα τετελεσμένα και να επιστραφεί η πόλη, μία πόλη άλλοτε στολίδι της Κύπρου μας, σε αυτούς που δικαιωματικά ανήκει.

Ως Κοινοβούλιο δηλώνουμε τη βούληση και αποφασιστικότητά μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για εξεύρεση δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού στη βάση των αρχών του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Σαράντα επτά χρόνια μετά, επαναλαμβάνουμε την ετοιμότητά μας να συμβάλουμε στη συνέχιση της υπόστασης του κράτους μας -ενός ευρωπαϊκού κράτους- πρώτιστα μέσα από τη δημιουργία συνθηκών ενότητας, σύμπλευσης και αρραγούς εσωτερικού μετώπου, με γνώμονα την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, και κατά δεύτερο λόγο μέσα από μια συντονισμένη στρατηγική σε διπλωματικό επίπεδο προς κάθε κατεύθυνση.

Οραματιζόμαστε και καρτερούμε μια πατρίδα λεύτερη και ευημερούσα και αυτό το όραμα υπαγορεύει όχι μόνο η καρδιά μας, αλλά και το διεθνές δίκαιο, τις αρχές του οποίου υπηρετεί ο σύγχρονος δημοκρατικός κόσμος.

Γιατί χωρίς την άνοιξη, δεν μπορούμε να ανθίσουμε ποτέ…