Η κλιματική αλλαγή και η αύξηση των τιμών: επιπτώσεις στον καφέ, τη σοκολάτα και τις μπανάνες

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει να επηρεάζει δραματικά την ποιότητα και την προσβασιμότητα βασικών τροφίμων. Ο καφές γίνεται «αλμυρός», η σοκολάτα πικρή και οι μπανάνες κινδυνεύουν να γίνουν είδος πολυτελείας, ενώ οι τιμές στα σούπερ μάρκετ συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι ανατιμήσεις σε ορισμένα προϊόντα είναι εκρηκτικές, και αυτό δεν περιορίζεται μόνο στη χώρα μας, αλλά παρατηρείται παγκοσμίως.
Πρόσφατα, οι τιμές του καφέ έχουν εκτοξευθεί. Στις ΗΠΑ, οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για τους κόκκους καφέ έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ 13ετίας. Η τιμή του Arabica, της δημοφιλέστερης ποικιλίας που αντιπροσωπεύει το 70% της παγκόσμιας παραγωγής, αγγίζει τα 5.800 δολάρια ανά τόνο, σημειώνοντας αύξηση 40% από την αρχή του χρόνου. Η ποικιλία Robusta, που καλύπτει το 30% της παραγωγής, πωλείται πλέον 5.000 δολάρια τον τόνο, με διπλάσιες τιμές σε σχέση με πέρυσι.
Η εκτίναξη των τιμών οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η αυξανόμενη ζήτηση, ιδιαίτερα από χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, καθώς και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που προκαλούν ακραία καιρικά φαινόμενα στις κύριες περιοχές παραγωγής. Στη Βραζιλία, η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο, οι καλλιέργειες πλήττονται από υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία, ενώ το Βιετνάμ, που παράγει Robusta, υφίσταται καταστροφές από τροπικές καταιγίδες και πλημμύρες. Η μειωμένη παραγωγή Robusta οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για Arabica, που επίσης επηρεάζεται αρνητικά.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από τις διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες προκαλούνται από διεθνείς συγκρούσεις και κερδοσκοπία, με αποτέλεσμα οι τιμές του καφέ να φτάνουν σε επίπεδα που προκαλούν ανησυχία και στις πιο φθηνές αγορές, όπως αυτή της Ιταλίας.
Αλλά δεν είναι μόνο ο καφές που πλήττεται. Το κακάο επίσης βρίσκεται σε κίνδυνο, με τις παραγωγικές περιοχές στη Δυτική Αφρική να αντιμετωπίζουν ακραίες καιρικές συνθήκες και να επηρεάζονται από ασθένειες και παράσιτα. Η τιμή του κακάο έχει εκτοξευθεί, γεγονός που θα έχει επιπτώσεις στη σοκολάτα.
Οσον αφορά τις μπανάνες, είναι επίσης ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, με τον μύκητα TR4 να απειλεί τις καλλιέργειες τους. Η άνοδος της θερμοκρασίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν προβλήματα στην παραγωγή, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει επίσης και άλλες βασικές καλλιέργειες όπως οι πατάτες και το ρύζι. Οι ξηρασίες και η μείωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της παραγωγής, με συνέπειες στην επισιτιστική ασφάλεια.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι εάν οι τρέχουσες συνθήκες συνεχιστούν, μεγάλο ποσοστό των φυτειών κακάο και άλλων καλλιεργειών μπορεί να εξαφανιστεί μέχρι το 2050, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την παγκόσμια διατροφική σταθερότητα.

‍