Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δε πιάνει

γράφει ο Πλάτων Ρούτης proutis0107@rogers.com

Αυτά τα λόγια τα τραγουδάμε χρόνια και σήμαιναν πολλά πράγματα για μας. Στα «18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» του 1974, του Μίκη Θεοδωράκη τα μάθαμε αυτά τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου :
«Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα, κακιά σκουριά δεν πιάνει----μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού, και στ’ αγεριού το πόδι».
Ποια ήταν «ετούτα εδώ τα μάρμαρα» που μας έκαναν να ριγούμε; Μα φυσικά όλες οι διασωζόμενες αρχαιότητες του πολιτισμού μας που μας θύμιζαν –και μας θυμίζουν ακόμα τι είναι η Ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά που μας ανήκει κι άλλες φορές την τιμούμε κι άλλες φορές την παραμελούμε. Και μέσα σ αυτή την τεράστια κληρονομιά μας, που μας κάνει να είμαστε αυτοί που είμαστε, έστω κι αν μερικές φορές το ξεχνάμε, είναι και οι κλεμμένοι «θησαυροί» της Ακρόπολης, τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Οι κλέφτες τα θεωρούν δικά τους και την επιδεικνύουν και κορδώνονται σαν κληρονομιά τους , όπως τα παγώνια επιδεικνύουν περήφανα το λοφίο και την κορμοστασιά τους.

Ο Παρθενώνας δεν κατασκευάστηκε τυχαία. Είναι κτίσμα μιας εποχής κατά την οποία συντελέστηκε ένα θαύμα!!!!
Το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα παίζει και πάλι στην πρώτη γραμμή της ειδησεογραφίας. Και φαντάζομαι τη συγκίνηση, και όχι μόνο των Ελλήνων, αν και όταν αυτά τα Γλυπτά εκτεθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης απ’ όπου θα «συνομιλούν» απευθείας με το μνημείο από το οποίο ξεριζώθηκαν. Αναρωτιέμαι όμως πόσοι έχουμε συνειδητοποιήσει τι πραγματικά συμβολίζουν ή, μάλλον, τι σημαίνουν – διότι δεν πρόκειται απλώς περί συμβολισμού αλλά περί ουσίας. Κι έχω την εντύπωση ότι πάρα πολλοί τα εκλαμβάνουμε μόνο ως εικόνα, ως ένα υπέρτατης αξίας μουσειακό έκθεμα.
Όπως δηλαδή και στο Βρετανικό Μουσείο. Ξεχνάμε ή δεν καταλάβαμε ποτέ ότι αποτελούν μέρος όχι μόνο του Παρθενώνα αλλά ενός σύμπαντος. Της Κλασικής Ελλάδας και της Κλασικής Παιδείας. Κι αυτό το σύμπαν έχει και άλλα «μάρμαρα».
Ο Παρθενώνας δεν κατασκευάστηκε τυχαία. Είναι κτίσμα μιας εποχής κατά την οποία συντελέστηκε ένα θαύμα. Όχι, βέβαια, με τη μεταφυσική έννοια αλλά από την άποψη ότι τότε κατακτήθηκαν «κορυφές» πολλές από τις οποίες παραμένουν αξεπέραστες έως σήμερα. Και «κτίσματα» αυτής της εποχής είναι επίσης η δραματουργία της, η φιλοσοφία της, ο τρόπος που διηγείται την Ιστορία ο Θουκυδίδης, η γλώσσα και η παιδεία της. Όλα αυτά έχουν, ως φόντο, τον Παρθενώνα κι αυτά έχουν για φόντο την Ακρόπολη. Πρόκειται για την ίδια εικόνα.
Ενώ λοιπόν διεκδικούμε – και πολύ καλά κάνουμε – τα γλυπτά του αρχαίου μνημείου απεμπολούμε τα υπόλοιπα. Την Κλασική Παιδεία που είναι ο πυλώνας του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού καθώς μέχρι και τη Γαλλική Επανάσταση δεν νοείτο φιλόσοφος, επιστήμονας, δραματουργός που δεν γνώριζε Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά.
Δεν εννοώ φυσικά ότι θα έπρεπε να μιλάμε φαρσί τα Αρχαία αλλά, τις τελευταίες δεκαετίες, η διδαχή τους ως γλώσσα – μήτρα θεμελιωδών εννοιών και κειμένων υποβαθμίζεται στα σχολεία μας. Λέξεις ευρείας χρήσης που έχουν διασωθεί έως σήμερα, κακοποιούνται βάναυσα στον δημόσιο λόγο. Η παγκοσμιοποίηση έχει επιδράσει αρνητικά και στην Ελληνική μας γλώσσα. Λέξεις και φράσεις που θα πρέπει να ανατρέψουμε πολλούς αιώνες πίσω στον πολιτισμό μας να τις βρούμε έχουν παραγκωνιστεί από τα YES και τα NO, GOOD BYE και πολλές άλλες εκφράσεις που ακούγονται από τους Έλληνες και φυσικά από σταθμούς τηλεόρασης TV και άλλα μέσα επικοινωνίας. Με τις ιδεοληψίες της εποχής μας, η ενασχόληση με την Κλασική Παιδεία ερμηνεύεται συχνά ως αρχαιολατρία και μάλιστα με ακραίο ιδεολογικό πρόσημο, λες και ορίζεται, εξαρχής, από το αντικείμενο και όχι από τον τρόπο προσέγγισής του.

Η παγκοσμιοποίηση εφευρίσκει νέους όρους για να «κοινωνικοποιήσει» συναισθηματικές αξίες τις οποίες έχουν αναδείξει οι αρχαίοι μας τραγικοί πριν από 2.500 χρόνια. Χρησιμοποιούμε, για παράδειγμα, τη λέξη «ενσυναίσθηση» επειδή είναι της μόδας ενώ πρόκειται, ακριβώς, για την κάθαρση που επιτυγχάνεται μέσω της συμμετοχής στο πάθος του άλλου.
Στον λόγο της στο συνέδριο της UNESCO όταν, το 1982, έθεσε το θέμα επιστροφής των Μαρμάρων, η Μελίνα Μερκούρη αναφέρει μια μαρτυρία του λόρδου Μπρόνκτον από την επίσκεψή του στην Αθήνα το 1809. Τότε που ένας γέροντας τού είπε με τρεμάμενη από την πίκρα φωνή: «Άγγλοι μάς κλέβετε τα έργα των προγόνων μας. Φυλάξτε τα καλά γιατί οι Έλληνες θα σας τα ζητήσουν πίσω». Κι έχω την εντύπωση ότι εκείνος ο γέροντας που δεν ήξερε να διαβάζει ούτε ποιος είναι ο Πλάτων και ο Σοφοκλής, ένιωθε πολύ περισσότερο από εμάς τους κραδασμούς και τα μηνύματα αυτών των μνημείων.

Στις διαπραγματεύσεις για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στον τόπο που γεννήθηκαν η Ελληνική κυβέρνηση παίζει πολιτικά παιχνίδια όπως έχει αναφερθεί από ανθρώπους που είναι γνώστες των μυστικών διαπραγματεύσεων.
Αναφέρεται ότι «Η συμφωνία για τα γλυπτά του Παρθενώνα που πάει να υπογράψει ο Μητσοτάκης συνιστά εθνική μειοδοσία» και επισημαίνουν πως «δίνουμε ως “ενέχυρο” άλλες αρχαιότητες». Επίσης ότι για τα γλυπτά του Παρθενώνα:
1.Αναγνωρίζουμε κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο.
2.Δεχόμαστε προσωρινό δανεισμό μέρους αυτών.
Τρεις μέρες χρειάστηκε το υπουργείο Πολιτισμού για να πάρει επίσημα θέση για τα δημοσιεύματα που θέλουν τον πρωθυπουργό να έχει μυστικά συμφωνίες με το Βρετανικό Μουσείο σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα και με την εκ περιτροπής αποστολή τους βάζοντας ουσιαστικά «ταφόπλακα» στη μόνιμη επιστροφή.

Δημοσιεύματα της Daily Telegraph και του Guardian, έκαναν λόγο για σύνταξη συμφωνίας του Βρετανικού Μουσείου με την Ελλάδα για την ανταλλαγή ορισμένων Γλυπτών. Χαρακτηριστικό των μυστικών επαφών και διαπραγματεύσεων του πρωθυπουργού είναι το δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, την Πέμπτη, όπου έδιναν συγχαρητήρια στον Τζόρτζ Όσμπορν, διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου για τη συμφωνία μαζί του που αναμένεται να ανακοινωθεί σύντομα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα.
Υπενθυμίζεται ότι μετά το αρχικό δημοσίευμα του Bloomberg ακολούθησαν εκείνα μεταξύ άλλων οι Times του Λονδίνου, αναφέρθηκαν στις συμφωνίες για τα «μάρμαρα του Έλγιν» και υποστηρίζουν ότι θα μεταφερθούν στην Αθήνα με τη μορφή ενός αορίστου χρόνου δανεισμού σε αντάλλαγμα για τη μεταφορά με μορφή δανεισμού άλλων αρχαιοτήτων που εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης. Όπως εξηγεί η εφημερίδα στο ρεπορτάζ, η συμφωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, παρακάμπτει το εμπόδιο του βρετανικού νόμου που ορίζει ότι οι εντολοδόχοι του Βρετανικού Μουσείου κατέχουν τις ζωφόρους και απαγορεύεται να τις παραχωρήσουν.
Ενώ διαρκούν οι συζητήσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και της επανένωσης τους στο Μουσείο της Ακρόπολης, θα πρέπει να γίνει απολύτως ξεκάθαρο προς κάθε κατεύθυνση ότι η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής. Το αποτέλεσμα των συζητήσεων «έπειτα από 220 χρόνια, η τύχη των Γλυπτών του Παρθενώνα θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τις πάγιες Ελληνικές θέσεις.