1Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1960: Η ΗΜΕΡΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η Κυπριακή Δημοκρατία γιορτάζει τα 60 χρόνια ζωής της.

Η 1η Οκτωβρίου, από το 1960 και μετά σηματοδοτεί την επέτειο της ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Κύπρου, μετά τον αγώνα ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες, την περίοδο 1955-1959.

Η 1η Οκτωβρίου ωστόσο δεν είναι η πραγματική ημέρα κατά την οποία έγινε πράξη η ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντιθέτως, η ημερομηνία κατά την οποία τέθηκαν σε ισχύ οι συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι η 16η Αυγούστου του 1960.

Ωστόσο, στις 11 Ιουλίου του 1963 το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο τότε αποτελείτο από επτά Ελληνοκύπριους και τρεις Τουρκοκύπριους, αποφάσισε να θεσπίσει ως επίσημη Ημέρα της Ανεξαρτησίας της Κύπρου την 1η Οκτωβρίου, έτσι ώστε να μπορεί να γιορτάζεται όπως αρμόζει, με όλες τις τιμές και στην παρουσία διεθνών διπλωματικών σωμάτων.

Η ανεξαρτησία της Κύπρου και η δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν το αποτέλεσμα του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ που οδήγησε στις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ είχε ως στόχο την ένωση με την Ελλάδα, κάτι που δεν μπόρεσε να επιτευχθεί. Η ανεξαρτησία θεωρήθηκε από πολλούς Ελληνοκύπριους ως το πρώτο βήμα για την ένωση με την Ελλάδα, ενώ οι Τούρκοι θεωρούσαν πως θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος της διχοτόμησης.

Μόλις τρία χρόνια μετά η Κυπριακή Δημοκρατία μπήκε σε περιπέτειες με αφορμή τη προσπάθεια αλλαγής 13 σημείων του Συντάγματος από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Οι Τουρκοκύπριοι αποσύρθηκαν από τις κρατικές δομές και δημιούργησαν θύλακες, με τη Τουρκία να αναλαμβάνει καθοδηγητικό ρόλο μέσω του Ραούφ Ντενκτάς. Ο ματωμένος Δεκέμβρης του 1963 και οι συγκρούσεις του 1964 με αποκορύφωμα τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας, οδήγησε στη μυστική αποστολή μιας ελληνικής μεραρχίας, η οποία εγκαταστάθηκε στη Κύπρο.

Τα χρόνια που ακολούθησαν αποτελούσαν ουσιαστικά τη κατάσταση νηνεμίας που προηγείται της καταιγίδας. Το πραξικόπημα του 1967 στην Ελλάδα οδηγεί βήμα – βήμα στη καταστροφή. Σημειώνονται συγκρούσεις με τους Τουρκοκύπριους και αναβιώνει η ρητορική της ένωσης με την Ελλάδα. Η ελληνική μεραρχία αποσύρεται και ουσιαστικά ανοίγει ο δρόμος για εισβολή της Τουρκίας με τη πρώτη ευκαιρία. Την ευκαιρία αυτή την έδωσαν οι δραστηριότητες της ΕΟΚΑ Β’ υπό τον Γεώργιο Γρίβα που βρισκόταν μυστικά στη Κύπρο καθοδηγώντας τις προσπάθειες ανατροπής του Μακαρίου τον οποίο θεωρούσε εμπόδιο για την Ένωση.

Τον Ιούλιο του 1974 ή χούντα του Ιωαννίδη με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου έδωσε στη Τουρκία το «πράσινο φως» για να εισβάλει στη Κύπρο, επικαλούμενη τις συνθήκες εγγυήσεως. Από κει και πέρα έως σήμερα τα πράγματα λίγο έχουν αλλάξει. Της εισβολής ακολούθησε η προσφυγοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων Ελληνοκυπρίων, ο εποικισμός των κατεχομένων με Τούρκους και η ανακήρυξη του ψευδοκράτους τον Νοέμβριο του 1983, το οποίο έχει αναγνωριστεί μόνο από τη Τουρκία.

Από το 1974 έχουν διεξαχθεί δεκάδες κύκλοι διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού χωρίς αποτέλεσμα. Το 2004 για πρώτη φορά έγινε δημοψήφισμα επί ενός σχεδίου λύσης (Σχέδιο Ανάν), το οποίο ήταν προϊόν επιδιαιτησίας. Το αποτέλεσμα ήταν η απόρριψη από τους Ελληνοκύπριους και η υιοθέτηση από τους Τουρκοκύπριους.